[ویکی اهل البیت] بالغ امره (اسم الله). این صفحه مدخلی از دائرة المعارف قرآن کریم است
بالغ: تحقق بخش مراد خویش، از اسما و صفات الهی
بالغ اسم فاعل از مصدر بلوغ به معنای وصول و رسیدن است. برخی حقیقت معنای بلوغ را رسیدن به حدّ اعلا و مرتبه نهایی مقصد دانسته و بدین ترتیب میان آن و «وصول» فرق گذاشته اند.
«بالغ» از اسمای الهی و در قرآن کریم تنها یک بار به کار رفته است: «...اِنَّ اللّهَ بلِغُ اَمرِه». (سوره طلاق/65 ، 3) بر اساس بیشتر قرائات (بالغٌ أمرَه و بالغُ أمرِه) «أمر» در این آیه مفعول «بالغ» و «بالغ» از اوصاف خداوند است.؛ ولی طبق قرائتی شاذ (بالغٌ أمرُه) «بالغ» وصف امر الهی و به معنای نافذ بودن امر خدا خواهد بود، در حالی که در صورت نخست آیه بدین معناست که خداوند به امر خویش می رسد.
مفسران امر را در این آیه تکوینی دانسته و در توضیح این بخش از آیه گفته اند: خداوند به آنچه اراده کرده می رسد و از محقق ساختن هیچ مطلوبی عاجز نیست و هیچ کس نمی تواند او را از تحقق آنچه اراده کرده، باز دارد، زیرا هر شأنی از شئون صنع و ایجاد از مصادیق امر الهی است و خداوند بر امر خویش غالب و آن امر مغلوب خداست و گزیری جز اطاعت از او ندارد: «واللّهُ غالِبٌ عَلی اَمرِه» (سوره یوسف/12، 21 و نیز سوره بقره/2، 117؛ سوره آل عمران/3، 47؛ سوره انفال/8 ، 42؛ سوره مریم/19، 35 و...) بنابراین خداوند به هر چیزی که مشیت و اراده اش به آن تعلق گیرد، دست می یابد. گرچه راههای عادی و اسباب شناخته شده نزد ما برای آن موجود نباشد.
البته این بدان معنا نیست که خداوند به حادثه مورد نظر بدون سببی طبیعی و تنها با مجرد اراده دست می یابد، زیرا پایان آیه 3 سوره طلاق/65 دلالت دارد که خداوند برای همه مسبّبات، اعم از این که اسباب عادی اقتضای آنها را داشته باشد یا نه اندازه ای خاص قرار داده و میان آنها با دیگر موجودات، پیوندهایی وجودی برقرار کرده است بنابراین خداوند می تواند از طریق این پیوندها به آنچه اراده کرده، دست یابد. گرچه اسباب عادی با آن رابطه ای نداشته باشد: «...قَد جَعَلَ اللّهُ لِکُلِّ شَیء قَدرا» (سوره طلاق/65 ، 3) بر این اساس بالغ بودن خداوند قانون علیت و سببیت میان اشیا را نفی نمی کند بلکه آن را مبتنی بر اراده و مشیت الهی می داند که گاهی برخلاف چیزی است که ما بر حسب عادت میان ظواهر موجودات می یابیم زیرا خداوند خود سببی در عرض اسباب دیگر نیست بلکه او بر هر چیزی احاطه دارد و می تواند با اسبابی که نزد ما مجهول است به مراد خود دست یابد.
بالغ بودن خداوند می تواند مظهر داشته باشد، از این رو هر کس که به امر و اراده الهی عمل کند و اراده اش در اراده حق فانی باشد، مظهر بالغ بودن خداست و او نیز غالب خواهد بود پس فرشتگان که تنها به امر الهی عمل کرده، از آن سر باز نمی زنند (سوره انبیاء/21، 27؛ سوره تحریم/66 ، 6) هیچگاه مغلوب نخواهند شد.
در سوره طلاق/65 پیش از بیان بالغ بودن خداوند به صورت مطلق وعده داده شده که هر کس تقوای الهی پیشه کند خداوند برای او راه خروج از مشکلات قرار داده. او را از طریقی که گمان نمی برد، روزی می دهد و هر کس بر خدا توکل کند خدا او را کفایت خواهد کرد. سپس در مقام بیان علت این اطلاق به اسم بالغ الهی اشاره شده است، زیرا خداوند هرگاه وعده ای دهد آن را اراده کرده است و هرگاه امری را اراده کند، اسباب آن را مهیا می سازد: «...و مَن یَتَّقِ اللّهَ یَجعَل لَهُ مَخرَجـا × و یَرزُقهُ مِن حَیثُ لایَحتَسِبُ ومَن یَتَوَکَّل عَلَی اللّهِ فَهُوَ حَسبُهُ اِنَّ اللّهَ بلِغُ اَمرِه». (سوره طلاق/65 ، 2 ـ 3) بنابراین عبارت «اِنَّ اللّهَ بالِغُ اَمرِه» انسان را به توکل بر خدا تشویق می کند، زیرا هرگاه انسان بداند که بر خدا توکل کند یا نکند در هر صورت امر الهی درباره وی نافذ است ولی در صورت توکل گناهانش پوشیده و اجرش عظیم می گردد و به راحتی و برکت دست می یابد و خدا او را کفایت می کند. و در صورت نداشتن توکل دچار خشم الهی شده، خدا او را به خود وامی گذارد. توکل بر خدا را ترجیح خواهد داد.
بالغ: تحقق بخش مراد خویش، از اسما و صفات الهی
بالغ اسم فاعل از مصدر بلوغ به معنای وصول و رسیدن است. برخی حقیقت معنای بلوغ را رسیدن به حدّ اعلا و مرتبه نهایی مقصد دانسته و بدین ترتیب میان آن و «وصول» فرق گذاشته اند.
«بالغ» از اسمای الهی و در قرآن کریم تنها یک بار به کار رفته است: «...اِنَّ اللّهَ بلِغُ اَمرِه». (سوره طلاق/65 ، 3) بر اساس بیشتر قرائات (بالغٌ أمرَه و بالغُ أمرِه) «أمر» در این آیه مفعول «بالغ» و «بالغ» از اوصاف خداوند است.؛ ولی طبق قرائتی شاذ (بالغٌ أمرُه) «بالغ» وصف امر الهی و به معنای نافذ بودن امر خدا خواهد بود، در حالی که در صورت نخست آیه بدین معناست که خداوند به امر خویش می رسد.
مفسران امر را در این آیه تکوینی دانسته و در توضیح این بخش از آیه گفته اند: خداوند به آنچه اراده کرده می رسد و از محقق ساختن هیچ مطلوبی عاجز نیست و هیچ کس نمی تواند او را از تحقق آنچه اراده کرده، باز دارد، زیرا هر شأنی از شئون صنع و ایجاد از مصادیق امر الهی است و خداوند بر امر خویش غالب و آن امر مغلوب خداست و گزیری جز اطاعت از او ندارد: «واللّهُ غالِبٌ عَلی اَمرِه» (سوره یوسف/12، 21 و نیز سوره بقره/2، 117؛ سوره آل عمران/3، 47؛ سوره انفال/8 ، 42؛ سوره مریم/19، 35 و...) بنابراین خداوند به هر چیزی که مشیت و اراده اش به آن تعلق گیرد، دست می یابد. گرچه راههای عادی و اسباب شناخته شده نزد ما برای آن موجود نباشد.
البته این بدان معنا نیست که خداوند به حادثه مورد نظر بدون سببی طبیعی و تنها با مجرد اراده دست می یابد، زیرا پایان آیه 3 سوره طلاق/65 دلالت دارد که خداوند برای همه مسبّبات، اعم از این که اسباب عادی اقتضای آنها را داشته باشد یا نه اندازه ای خاص قرار داده و میان آنها با دیگر موجودات، پیوندهایی وجودی برقرار کرده است بنابراین خداوند می تواند از طریق این پیوندها به آنچه اراده کرده، دست یابد. گرچه اسباب عادی با آن رابطه ای نداشته باشد: «...قَد جَعَلَ اللّهُ لِکُلِّ شَیء قَدرا» (سوره طلاق/65 ، 3) بر این اساس بالغ بودن خداوند قانون علیت و سببیت میان اشیا را نفی نمی کند بلکه آن را مبتنی بر اراده و مشیت الهی می داند که گاهی برخلاف چیزی است که ما بر حسب عادت میان ظواهر موجودات می یابیم زیرا خداوند خود سببی در عرض اسباب دیگر نیست بلکه او بر هر چیزی احاطه دارد و می تواند با اسبابی که نزد ما مجهول است به مراد خود دست یابد.
بالغ بودن خداوند می تواند مظهر داشته باشد، از این رو هر کس که به امر و اراده الهی عمل کند و اراده اش در اراده حق فانی باشد، مظهر بالغ بودن خداست و او نیز غالب خواهد بود پس فرشتگان که تنها به امر الهی عمل کرده، از آن سر باز نمی زنند (سوره انبیاء/21، 27؛ سوره تحریم/66 ، 6) هیچگاه مغلوب نخواهند شد.
در سوره طلاق/65 پیش از بیان بالغ بودن خداوند به صورت مطلق وعده داده شده که هر کس تقوای الهی پیشه کند خداوند برای او راه خروج از مشکلات قرار داده. او را از طریقی که گمان نمی برد، روزی می دهد و هر کس بر خدا توکل کند خدا او را کفایت خواهد کرد. سپس در مقام بیان علت این اطلاق به اسم بالغ الهی اشاره شده است، زیرا خداوند هرگاه وعده ای دهد آن را اراده کرده است و هرگاه امری را اراده کند، اسباب آن را مهیا می سازد: «...و مَن یَتَّقِ اللّهَ یَجعَل لَهُ مَخرَجـا × و یَرزُقهُ مِن حَیثُ لایَحتَسِبُ ومَن یَتَوَکَّل عَلَی اللّهِ فَهُوَ حَسبُهُ اِنَّ اللّهَ بلِغُ اَمرِه». (سوره طلاق/65 ، 2 ـ 3) بنابراین عبارت «اِنَّ اللّهَ بالِغُ اَمرِه» انسان را به توکل بر خدا تشویق می کند، زیرا هرگاه انسان بداند که بر خدا توکل کند یا نکند در هر صورت امر الهی درباره وی نافذ است ولی در صورت توکل گناهانش پوشیده و اجرش عظیم می گردد و به راحتی و برکت دست می یابد و خدا او را کفایت می کند. و در صورت نداشتن توکل دچار خشم الهی شده، خدا او را به خود وامی گذارد. توکل بر خدا را ترجیح خواهد داد.
wikiahlb: بالغ_امره_(اسم_الله)