فرهنگ فارسی
دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] دو واژه بالذات و بالعرض دارای کاربرد زیادی در محاورات علمی است در ذیل توضیح اجمالی این واژه بیان می شود.
منظور از «بالذات» این است که چیزی خودش حقیقتاً صفتی را دارا باشد.اما «بالعرض» بدین معنا است که مثلاً (الف) خودش حقیقتاً متصف به صفتی نباشد، بلکه در اثر ارتباط و اتحاد با (ب) که به این صفت متصف است، این صفت را برای (الف) نیز در نظر می گیرند. مثال معروف که البته با مقداری تسامح همراه است؛ این است که اگر کسی در کشتی نشسته یا خوابیده است و کشتی در حال حرکت است، در این جا کشتی «بالذات» حرکت دارد، اما فرد نشسته یا خوابیده در آن «بالعرض» متصف به حرکت می شود؛ و گفته می شود حرکت برای کشتی «بالذات» بوده و برای شخص خوابیده در آن «بالعرض» است.
منبع
پایگاه اسلام کوئیست تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۴/۱۹
...
منظور از «بالذات» این است که چیزی خودش حقیقتاً صفتی را دارا باشد.اما «بالعرض» بدین معنا است که مثلاً (الف) خودش حقیقتاً متصف به صفتی نباشد، بلکه در اثر ارتباط و اتحاد با (ب) که به این صفت متصف است، این صفت را برای (الف) نیز در نظر می گیرند. مثال معروف که البته با مقداری تسامح همراه است؛ این است که اگر کسی در کشتی نشسته یا خوابیده است و کشتی در حال حرکت است، در این جا کشتی «بالذات» حرکت دارد، اما فرد نشسته یا خوابیده در آن «بالعرض» متصف به حرکت می شود؛ و گفته می شود حرکت برای کشتی «بالذات» بوده و برای شخص خوابیده در آن «بالعرض» است.
منبع
پایگاه اسلام کوئیست تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۴/۱۹
...
wikifeqh: بالعرض
پیشنهاد کاربران
سلیم
چیزی که نه تنها دارای ویژگی و وابسته به خود باشد بلکه بی نیاز از چیز دیگر باشد
چیزی که نه تنها دارای ویژگی و وابسته به خود باشد بلکه بی نیاز از چیز دیگر باشد
بالذات یعنی واابسته به خود و بدون نیاز به علت از اول تحقق داشته بر خلاف بالغیر که برای تحقق وابسته به غیر و نیازمند علت است.