بالانویس و پایین نویس ( به انگلیسی: Subscript and superscript ) یا زیرنبشت و زبرنبشت، عدد، تصویر، نماد یا نشانه ای ست که کوچکتر از اندازهٔ سطر اصلی و کمی بالاتر یا پایین تر از خط زمینه نوشته می شود. از بالانویس و پایین نویس در نوشتن فرمول ها، عبارات ریاضی، مشخص کردن ترکیب های شیمیایی و ایزوتوپ ها و بسیاری موارد دیگر استفاده می شود.
در حروف چینی حرفه ای، کاراکترهای پایین نویس و بالانویس صرفاً کاراکترهای معمولی که از لحاظ اندازه کوچک شده باشند نیستند. طراحان حروف برای حفظ تطابق بصری این حروف با بقیه نبشته ها، آنها را کمی ضخیم تر از یک کاراکتر تولید می کنند ( یعنی حروف چینی متوسط یا پررنگ ) . فاصله عمودی و جابجایی متن بالانویس یا پایین نویس نسبت به خط زمینه، بر اساس نوع حروف و کاربرد آن متفاوت است.
در حروف نشانی ( به انگلیسی: typesetting ) انگلیسی، به انواع گونه های حروف، شکل ها و غیره که بالاتر یا پایین تر از حرف نوشته می شود، « حروف علیا» ( به انگلیسی: superior ) و «حروف سفلی» میگویند؛ یا به طور خلاصه فقط «علیا» و «سفلی». اصولاً در نوشتار زبان انگلیسی، کاربردهای غیر فنی این حروف بسیار کم هستند و قدیمی به حساب می آیند. [ ۱] مثلاً ارقام علیا و سفلی بر روی خط مبنا برای نمایش کسرها، و برای نمایش پایین نویس های شیمیایی و ریاضی از ارقام سفلی استفاده می شود. [ ۲]
یک تایپ فیس ممکن است برای کاربردهای متفاوت، حروف زیر و رونوشت را در موقعیت های مکانی گوناگون در خود جای داده باشد. چهار موقعیت مکانی رایج در ادامه ذکر می شوند. از آنجا که هر موقعیت مکانی در زمینه های مختلف استفاده می شود، ممکن است همه حرفی عددی ها در همه موقعیت ها در دسترس نباشند. به عنوان مثال، حروف پایین نویس بر روی خط مبنا بسیار نادر هستند و بسیاری از تایپ فیس ها تنها تعداد محدودی حروف بالانویس را ارائه می کنند. علی رغم این تفاوت ها، تمام گلیف های با اندازه کوچک تر با عبارت های عمومی پایین نویس و بالانویس استفاده می شوند که به ترتیب مترادف با عبارت های حرف ( یا عدد ) سفلی و حرف ( یا عدد ) علیا هستند. اکثر فونت هایی که حاوی پایین نویس/بالانویس هستند، اندازه و جهت گیری از پیش تعیین شده ای دارند که به طراحی فونت بستگی دارد.
شاید آشناترین مثال برای پایین نویس، یک فرمول شیمیایی باشد. مثلاً فرمول مولکولی گلوکز C6H12O6 است، بدین معنی که این مولکول ۶ اتم کربن، ۱۲ اتم هیدروژن و ۶ اتم اکسیژن دارد.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفدر حروف چینی حرفه ای، کاراکترهای پایین نویس و بالانویس صرفاً کاراکترهای معمولی که از لحاظ اندازه کوچک شده باشند نیستند. طراحان حروف برای حفظ تطابق بصری این حروف با بقیه نبشته ها، آنها را کمی ضخیم تر از یک کاراکتر تولید می کنند ( یعنی حروف چینی متوسط یا پررنگ ) . فاصله عمودی و جابجایی متن بالانویس یا پایین نویس نسبت به خط زمینه، بر اساس نوع حروف و کاربرد آن متفاوت است.
در حروف نشانی ( به انگلیسی: typesetting ) انگلیسی، به انواع گونه های حروف، شکل ها و غیره که بالاتر یا پایین تر از حرف نوشته می شود، « حروف علیا» ( به انگلیسی: superior ) و «حروف سفلی» میگویند؛ یا به طور خلاصه فقط «علیا» و «سفلی». اصولاً در نوشتار زبان انگلیسی، کاربردهای غیر فنی این حروف بسیار کم هستند و قدیمی به حساب می آیند. [ ۱] مثلاً ارقام علیا و سفلی بر روی خط مبنا برای نمایش کسرها، و برای نمایش پایین نویس های شیمیایی و ریاضی از ارقام سفلی استفاده می شود. [ ۲]
یک تایپ فیس ممکن است برای کاربردهای متفاوت، حروف زیر و رونوشت را در موقعیت های مکانی گوناگون در خود جای داده باشد. چهار موقعیت مکانی رایج در ادامه ذکر می شوند. از آنجا که هر موقعیت مکانی در زمینه های مختلف استفاده می شود، ممکن است همه حرفی عددی ها در همه موقعیت ها در دسترس نباشند. به عنوان مثال، حروف پایین نویس بر روی خط مبنا بسیار نادر هستند و بسیاری از تایپ فیس ها تنها تعداد محدودی حروف بالانویس را ارائه می کنند. علی رغم این تفاوت ها، تمام گلیف های با اندازه کوچک تر با عبارت های عمومی پایین نویس و بالانویس استفاده می شوند که به ترتیب مترادف با عبارت های حرف ( یا عدد ) سفلی و حرف ( یا عدد ) علیا هستند. اکثر فونت هایی که حاوی پایین نویس/بالانویس هستند، اندازه و جهت گیری از پیش تعیین شده ای دارند که به طراحی فونت بستگی دارد.
شاید آشناترین مثال برای پایین نویس، یک فرمول شیمیایی باشد. مثلاً فرمول مولکولی گلوکز C6H12O6 است، بدین معنی که این مولکول ۶ اتم کربن، ۱۲ اتم هیدروژن و ۶ اتم اکسیژن دارد.
wiki: بالانویس و پایین نویس