بافت استخوانی

بافت استخوانی ( انگلیسی: Bone tissue ) ساختار اصلی و نگهدارنده بافت همبند یا پیوندی در بدن است. بافت استخوانی از سایر بافت های نگهدارنده کاملاً متمایز است و بخش سفت استخوان را تشکیل می دهد.
بافت استخوانی سخت است و مانند سایر بافت های پشتیبان از سلول ها، رشته های کلاژن که جزو مادهٔ زمینه است برخلاف بافت های پیوندی دیگر پوشش خارجی و پوشش داخلی تشکیل شده است.
تجزیه استخوان نشان می دهد که ۶۲٪ آن مواد معدنی و ۳۸٪ مواد آلی است. ۸۵٪ از مواد معدنی فسفات کلسیم، ۱۰٪ آن کربنات کلسیم و ۵٪ بقیه سایر املاح است.
اگر بافت استخوانی در اسید قرار گیرد، مواد معدنی آن حل شده و سختی خود را از دست داده، نرم می شود و کاملاً قابل بریدن می شود، این عمل را دکلسیفیکیشن ( Decalcification ) گویند. عکس این عمل در تشکیل و رشد استخوان اتفاق می افتد.
استخوان متراکم: با چشم معمولی و غیر مسلح، به صورت متراکم و بی شکل دیده می شود، و لایه خارجی استخوان را تشکیل می دهد. موقعی که استخوان متراکم زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می گیرد، واحدهایی با آرایش منظم مشاهده می شوند که سیستم هاورس نام دارد. سیستم هاورس از قسمت های ریز تشکیل شده است.
• یک حفره مرکزی ( مجرای هاورس ) که محتوی اعصاب و عروق است.
• دایره های هم مرکز استخوانی ( لاملا ) که حفره مرکزی را احاطه کرده اند.
• لاکونا به فضاهای بین لاملا که محتوی سلول های استخوانی هستند گفته می شود.
• کانالیکولها، مجاری باریکی هستند که لاملا عبور کرده و به لاکوما وصل می شوند. از میان همین مجاری است که مواد غذایی به وسیلهٔ رگ ها به داخل مجرای هاورس پخش می شوند.
مابین سیستم های هاورس مجاور، لاملاهای دیگر به نام لاملاهای میان بافتی وجود دارند؛ و دورتادور محل استخوان توسط لاملاهای دیگری به نام لاملاهای محیطی احاطه شده است. مجاری هاورس مجاور هم، به وسیله مجاری عرضی باریکه ( مجاری ولکمن Volkmann's canal ) به یکدیگر متصل می شوند و از میان همین مجاری است که رگ ها از یک سیستم هاورس به سیستم دیگر راه می یابند. گرچه استخوان متراکم با چشم معمولی بی شکل به نظر می آید، ولی می توان فضاهایی را در آن مشاهده کرد که تفاوت عمده میان استخوان متراکم و اسفنجی در اندازه همین فضاهاست.
استخوان اسفنجی: در رشته های استخوانی به نام ترابکولا که فضای ما بین آن ها توسط چشم معمولی قابل رویت است تشکیل شده است. مقدار هر یک از دو نوع استخوان فوق، از استخوانی به استخوان دیگر و از قسمتی از استخوان به قسمتی دیگر فرق می کند؛ و بستگی به میزان قدرت مورد نیاز آن استخوان دارد. در تنه استخوان مداز، یک لایه خارجی ضخیم از نوع استخوان متراکم وجود دارد. در صورتی که در یک استخوان نامنظم یا کوتاه لایه متراکم استخوان نسبتاً نازک است. استخوان اسفنجی دارای لاملاهایی است که از نظر ساختمان شبیه به لاملاهای استخوان متراکم هستند با این تفاوت که فضاهای موجود در استخوان اسفنجی بزرگتر بوده و سیستم های هاورس فقط در ترابکول های بزرگ دیده می شوند. استخوان اسفنجی مواد غذایی خود را از رگ های اطراف دریافت می کند.