باغِ مُعیِّرالممالک
عمارت و باغی در غرب تهران قدیم و محلۀ سنگلج، ساختۀ حسین علی خان معیرالممالک، رجل سیاسی و نظامی و داماد فتحعلی شاه قاجار (۱۲۷۴ق). عمارت آن ۳۰۰هزار متر مربع مساحت داشت و شامل دو اندرونی، هر یک در دو ساختمان دو طبقه بود که یکی از آن ها، به اصطلاح آن روز، کلاه فرنگی نامیده می شد. ساختمان مربع شکلِ دوطبقۀ بسیار بزرگ و مجلل با معماری اروپایی تالارها و اتاق های بسیار و حوض خانه ای زیبا و پرنقش و نگار با سقف مقرنس کاری واقع در غرب باغ نیز بیرونیِ آن را تشکیل می داد. تالار آینۀ آن از دو شاه نشین شمالی و جنوبی ناقرینه و سقفی ضربی تشکیل شده بود که سراسر آن تا نیمۀ دیوارها با آینه کاری و گچ بری های ظریف تزیین شده بود. بر گیلویی پهنی که شاه نشین را از دیوارها جدا می کرد، ۲۶ تصویر قاب شده با آینه از استاد بهرام، نقاش معروف عهد ناصری، کار شده بود. چهار تصویر از زنان نیز بر شیشه های محدب نقاشی و با قاب های طلایی بیضی بخش دیگر تالار را تزیین کرده بودند. در محوطۀ باغ، طاق نصرت بزرگی شبیه به طاق نصرت پاریس در میدان اِتوال احداث شده بود و مجسمۀ فرشته ای بالدار که نیزه ای را بر سر دیوی فرو برده بود، در قسمت دیگری نصب بود. دریاچه ای نیز در باغ ساخته شده بود که در آن قایق سواری می کردند. در کنار باغ، بازارچه و آب انبار معیر، یک مسجد و مدرسه تأسیس شده بود. خیابان جنوبی باغ بخشی از خیابان مولوی کنونی (معیر پیشین) را تشکیل می داد. بسیاری از این بناها را دوست علی خان معیرالممالک و پسر او، دوست محمدخان معیرالممالک، ساخته بودند. زمین باغ بعدها قطعه قطعه شد و به فروش رفت. تنها نیمی از اندرونی شرقی تا ۱۳۵۰ش برجا مانده بود که از یک تالار آینه با گچبری های مزین به آب طلا و لاجورد، ده اتاق بزرگ و دو زیرزمین تشکیل می شد و بازماندگان دوست علی خان در آن زندگی می کردند. باغ معیرالممالک سرانجام محله ای کوچک با ده ها خانه و حیاط را به وجود آورد. مجسمۀ باغ معیرالممالک در ۱۳۱۲ش به باغ بهارستان (مجلس شورای ملی) منتقل شد و «فرشتۀ آزادی و دیو استبداد» نام گرفت.
عمارت و باغی در غرب تهران قدیم و محلۀ سنگلج، ساختۀ حسین علی خان معیرالممالک، رجل سیاسی و نظامی و داماد فتحعلی شاه قاجار (۱۲۷۴ق). عمارت آن ۳۰۰هزار متر مربع مساحت داشت و شامل دو اندرونی، هر یک در دو ساختمان دو طبقه بود که یکی از آن ها، به اصطلاح آن روز، کلاه فرنگی نامیده می شد. ساختمان مربع شکلِ دوطبقۀ بسیار بزرگ و مجلل با معماری اروپایی تالارها و اتاق های بسیار و حوض خانه ای زیبا و پرنقش و نگار با سقف مقرنس کاری واقع در غرب باغ نیز بیرونیِ آن را تشکیل می داد. تالار آینۀ آن از دو شاه نشین شمالی و جنوبی ناقرینه و سقفی ضربی تشکیل شده بود که سراسر آن تا نیمۀ دیوارها با آینه کاری و گچ بری های ظریف تزیین شده بود. بر گیلویی پهنی که شاه نشین را از دیوارها جدا می کرد، ۲۶ تصویر قاب شده با آینه از استاد بهرام، نقاش معروف عهد ناصری، کار شده بود. چهار تصویر از زنان نیز بر شیشه های محدب نقاشی و با قاب های طلایی بیضی بخش دیگر تالار را تزیین کرده بودند. در محوطۀ باغ، طاق نصرت بزرگی شبیه به طاق نصرت پاریس در میدان اِتوال احداث شده بود و مجسمۀ فرشته ای بالدار که نیزه ای را بر سر دیوی فرو برده بود، در قسمت دیگری نصب بود. دریاچه ای نیز در باغ ساخته شده بود که در آن قایق سواری می کردند. در کنار باغ، بازارچه و آب انبار معیر، یک مسجد و مدرسه تأسیس شده بود. خیابان جنوبی باغ بخشی از خیابان مولوی کنونی (معیر پیشین) را تشکیل می داد. بسیاری از این بناها را دوست علی خان معیرالممالک و پسر او، دوست محمدخان معیرالممالک، ساخته بودند. زمین باغ بعدها قطعه قطعه شد و به فروش رفت. تنها نیمی از اندرونی شرقی تا ۱۳۵۰ش برجا مانده بود که از یک تالار آینه با گچبری های مزین به آب طلا و لاجورد، ده اتاق بزرگ و دو زیرزمین تشکیل می شد و بازماندگان دوست علی خان در آن زندگی می کردند. باغ معیرالممالک سرانجام محله ای کوچک با ده ها خانه و حیاط را به وجود آورد. مجسمۀ باغ معیرالممالک در ۱۳۱۲ش به باغ بهارستان (مجلس شورای ملی) منتقل شد و «فرشتۀ آزادی و دیو استبداد» نام گرفت.
wikijoo: باغ_معیرالممالک