باغ مصلای نائین

باغ مصلای نائین که تاریخ سنگ مزارش به ۹۵۳ هجری ( ۱۵۴۷ میلادی ) بازمی گردد، باغی آرامگاهی است که به دستور شاه قاجار برای ارج گذاری و یادبود، بر مزار پیشینیان خاندان های پیرزاده و پیرنیا ساخته شده است. باغ مصلای به مصافت ۱۸٬۰۰۰ متر مربع می باشد که امارت اصلی اش، گنبدخانه ای است، که در میان آن سه سنگ مزار در کنارهم، پیام رسان مجموعه ای از احوال و سرگذشت مربوط به سه نفر از بزرگمردان خاندان های پیرزاده و پیرنیا می باشد.
در سال ۱۲۴۹ هجری با رسیدن خبر درگذشت عباس میرزا نایب السلطنه به فتحعلی شاه قاجار، شاهزاده محمد میرزا توسط شاه از کرمان به تهران احضار میگردد که در هنگام عزیمت به تهران در نایین به اتفاق لشکر و همراهان در مزرعه باغ حاجی معروف نائین به عشق آباد جهت استراحت توقف می نمایند. آنجا با پیرمردی که همان حاج محمدحسن نائینی بوده برخورد می نمایند و پیر نائین آن ها را به خانه دعوت نموده. پس از گفتگو، پادشاهی محمد میرزا را پیش بینی می نماید که در بازگشت شاهزاده به تهران پیش بینی پیر نایین به اجرا درمیآید و فتحعلی شاه؛ محمد میرزا را به ولیعهدی انتخاب و پس از یکسال با فوت فتحعلی شاه قاجار، در سال ۱۲۵۰ هجری قمری، بر سریر سلطنت ایران قرار می گردد.
محمد میرزا «محمد شاه، » چون به مسند ملک قرار گرفت به یاد پیر نایین افتاد و پس از اطلاع از فوت پیر به میرزا کاظم نظام الملک، حاکم یزد، دستور ساختن بقعه مصلی نائین را، که از سال ۱۲۵۰–۱۲۶۵ قمری ( ۱۸۳۵–۱۸۴۹ میلادی ) به طول انجانید، بر مزار پیر و ایجاد باغی بر گِرد آن صادر کرد. [ ۱] [ ۲]
در میان ساختمان گنبد فیروزه ای باغ، سنگِ نوشته شمالی، بیانگر احوال پیر عبدالوهاب ( پیر نائین ) که پدر جد پیرزاده نائینی از صوفیان روشنفکر و جهانگرد دوره قاجاریه بوده رواست، در کنار دو سنگ نوشته میانی مربوط است به احوال ابوالحسن خان پیرنیا ( معاضدالسلطنه ) از رجالیون دوران قاجاریه و از نواده گان پیر نائین، و سنگ نوشته جنوبی، احوال حسین پیرنیا از دیگر رجالیون دوره های قاجاریه و پهلوی، و از نواده گان دیگر پیرنیا می باشد. [ ۳]
باغ مصلا در میان چهار خیابان قدیمی شهر نائین امروزی، عرصه ای فرهنگی با جلوه های شهری موزون و آرامشبخش است که در حاشیه بافت قدیم شهر جا دارد. [ ۴] باغ دارای دو دروازه ورودی است: یکی از دیوار شمالی در راستای سر دروازه جا دارد که ورودی اصلی محسوب می شده است. ورودی دیگر دروازه جنوبی است که بر محور شمالی جنوبی باغ و در راستای دروازه شمالی قرار گرفته است. راستای خیابان با محور ورودی اصلی و محور تقارن گذرها مطابقت دارد و از وسط ساختمان می گذرد. دو ردیف درخت پسته در دو طرف گذرهای کناری و میانی باغ کاشته شده و درختان کاج در باغ به صورت پراکنده کاشته شده اند. آبیاری باغچه ها و درختان باغ از طریق جوی های خاکی انجام می شود. جوی هایی که از پای درختان کناری دوطرف گذرهای اصلی باغ می گذرند. آبگیر و آبنمایی در سطح باغ وجود ندارد، ولی گذربندی فضای باغ از نظام هندسی معمول باغ های ایران استفاده کرده است. [ ۴]