باغ صاحب اباد

دانشنامه آزاد فارسی

باغ صاحب آباد. باغی از دورۀ ایلخانان مغول در ساحل شمالی مهران رود تبریز و ساختۀ شمس الدین محمد جوینی وزیر هولاکوخان بود. پس از او مقر حاکمان و امیران و شاهان شد. اوزون حسن آق قویونلو در آن جا اقامت داشت و در میدان جلو آن معروف به میدان صاحب آباد، از سپاهیان خود سان می دید. در آن میدان، او مجموعه بناهایی ساخته بود شامل مسجدی از آجر و سنگ مرمر و کاشی معرق معروف به مسجد حسن پادشاه، عمارت سلطنتی، بیمارستان، و مدرسه ای که، به سبب شهرت او به ابونصر، نصریه نامیده می شدند. پسر او سلطان یعقوب کاخ مشهور هشت بهشت را در باغ صاحب آباد بنا کرد. در دورۀ صفوی، شاه طهماسب اول مسجد سلطنتی خود را در شرق میدان ساخت و با هجوم عثمانی ها در ۱۰۴۵ق و زلزلۀ سال ۱۱۹۳ق ویران و در ۱۲۰۸ق بازسازی شد. امروزه در محل آن بقعه ای بزرگ و دو طبقۀ معروف به بقعه یا مقام صاحب الامر قرار دارد که دارای یک گنبد، دو مناره، طاقی مرمرین از مسجد دورۀ شاه طهماسب با حجاری های گل و بته است و مدرسه اکبریه نیز نامیده می شود. در دورۀ حکمرانی عباس میرزا نایب السلطنه در تبریز، مسجد دیگری معروف به مسجد ولیعهد یا مسجد شاهزاده در میدان صاحب آباد بنا شد که امروز مسجد شهدا نام گرفته است. از ابتدای دورۀ ناصرالدین شاه قاجار میدان صاحب آباد به میدان سبزی و تره بار و خواربار تبدیل شد و سپس بر اثر واقعه ای که از طرف مردم معجزه تلقی شد، به میدان صاحب الامر یا میدان صاحب الزمان شهرت یافت. به موجب کتیبه ای که در یکی از اتاق های مرمر زیبای مسجد سلطنتی دورۀ صفوی باقی است، در آن سال به واسطه این واقعه مردم از پرداخت عوارض و مالیات معاف شده بودند. سید علی محمد باب در ۱۲۶۶ق در میدان صاحب الزمان و در مقابل جبه خانه یا سربازخانۀ قدیم به دار آویخته شد. به این ترتیب احتمالاً کاخ هشت بهشت در دورۀ قاجار به سربازخانه تبدیل شده بود. به نوشتۀ مینورسکی در دورۀ پهلوی در محل آن بانک های ملی و رهنی و ساختمان ادارۀ دارایی احداث شده بود. به نوشتۀ احمد کسروی در دهۀ ۱۳۲۰، در آن محل اداره های شهربانی و عدلیه تبریز قرار داشتند. میدان سبزی و تره بار و خواربار صاحب الامر که در منابع تاریخی میدان قورخانه نیز نامیده شده، در انتهای خیابان دارایی و به میدان شهدا معروف است.

پیشنهاد کاربران

بپرس