باغ دلگشا (خوی). باغ دِلگُشا (خوی)
باغی در حومۀ جنوبی شهر خوی، متعلق به احمدخان دنبلی حاکم شهر خوی در دورۀ زندیه. باغ چهارطبقه ای با هجده هکتار مساحت بود که در هر طبقۀ آن یک دیوار و دو پلکان سنگیِ نُه پله ای در دو طرف دیوار ساخته شده بود. به سبب واقع شدن در دامنۀ کوه قَلابی به داغ باغی (باغ کوهستان) نیز شهرت داشت. عمارت مجلل دوطبقه ای در بلندترین نقطه باغ، با استخری بزرگ و حمامی وسیع از مرمر در زیر عمارت، قرار داشت که در آن از فتحعلی شاه
قاجار پذیرایی و در ۱۲۸۵ش جشن باشکوه مشروطیت در آن برگزار شده بود. این باغ تا اوایل دورۀ محمدرضا شاه پهلوی باقی بود. آذر بیگدلی، شاعر و تذکره نویس مشهور، در وصف باغ دلگشا و شهر خوی قصیده ای ۱۲۳بیتی سروده است.
باغ دلگشا (شیراز). باغ دِلگُشا (شیراز)
باغ دِلگُشا
از باغ های قدیمی، که به نظر کارشناسان، از آثار دورۀ آل اینجو و آل مظفر است. بعضی معتقدند قدمت آن تا دورۀ ساسانی می رسد. این باغ پس از آل مظفر، در دوره های تیموری و صفوی نیز از باغ های آباد
شیراز بود؛ تا آن که در ۱۱۵۰ق در محاصرۀ شیراز از سوی سپاهیان
نادرشاه افشار، آسیب دید. در دورۀ کریم خان زند، این باغ همراه با دیگر باغ های قدیمی شیراز احیا گردید؛ اما باز در دورۀ آقامحمدخان قاجار، بسیار آسیب دید. پس از آن، باغ بارها مرمت شد، و مجدداً روبه ویرانی نهاد، تا آن که در ۱۲۳۶ق، رضاقلی میرزا قاجار، ضمن مرمت باغ، عمارت فعلی آن را احداث کرد، و حدود ۱۲۶۰ق، میرزا علی اکبر قوام الملک، ایوانی با دو ستون سنگی به ضلع جنوبی آن افزود. جوی آبِ مقابل عمارت، سراسر محور میانی باغ را می پیماید، که آب قناتی بسیار قدیمی در آن جاری است، و در محوطۀ
آرامگاه سعدی در حوض خانه ظاهر می شود. عمارت باغ، فضای گنبدداری در میانه، و چهار شاه نشین در چهار طرف دارد. در قسمت هایی از داخل این شاه نشین ها، تزیینات آینه کاری باقی است. بر دیوارهای ایوان ستون دار بنا، گچ بری هایی با نقوش گل وبوته دیده می شود، و بر سقف چوبی آن نقاشی های رنگ وروغن از طبیعت وجود داشته، که اکنون از بین رفته است.
