بارداری خارج رحمی

حاملگی خارج رحمی ( به انگلیسی: Ectopic pregnancy ) زمانی رخ می دهد که تخمک بارور در جایی به جز دیواره رحم کاشته شود.
گاهی تخمک بارور شده به سوی رحم نمی رود و در بین راه، مثلاً درون لوله فالوپ ( لوله رحم ) لانه گزینی نموده و آغاز به رشد می کند یا حتی اصلاً وارد لولهٔ فالوپ نمی شود و در لگن یا داخل حفره صفاقی آغاز به رشد می کند، که به این حالت ها حاملگی نابجا می گویند.
حاملگی نابجا اصولاً به زایمان طبیعی نوزاد زنده نمی انجامد و به محض تشخیص باید جنین خارج شود در صورت تأخیر در تشخیص و درمان احتمال شوک و مرگ مادر وجود دارد.
• استفاده از دستگاه جلوگیری از حاملگی که داخل رحم قرار می گیرد ( آی. یو. دی ) .
• سابقه عفونت های شکمی یا لگنی
• وجود چسبندگی ها ( رشته های بافت جوشگاهی ) در اثر اعمال جراحی قبلی
• سابقه حاملگی در لوله های رحمی
• سابقه جراحی بر روی لوله های رحمی یا رحم
• سابقه آندومتریت ( التهاب آندومتریوم، بافت پوشاننده سطح داخلی رحم ) در بیمار باشد.
• وجود ناهنجاری در رحم[ ۱]
• لکه بینی
• تاخیر در عادت ماهانه
• مثبت بودن آزمایش خون بارداری یا βhCG ( در ۹۹% موارد )
• درد تقریباً زیاد در زیر شکم
• حساسیت در لمس شکم
• دیده نشدن کیسه حاملگی درون حفره رحم ( سر جای اصلی ) در تصاویر سونوگرافی البته با کمک گرفتن از سونوگرافی ترانس واژینال
درمان زودهنگام حاملگی های خارج از رحم به کمک متوترکسات یکی از روش های مناسب و کارا می باشد که به عنوان جایگزینی مناسب برای مداخلات جراحی در دهه ۱۹۸۰ میلادی پدید آمد. متوترکسات که یک مهارکننده تولید اسید فولیک است با اتصال به آنزیم دی هیدروفولات ردوکتاز از تبدیل دی هیدروفولات به تتراهیدروفولات که شکل فعال فولات است جلوگیری به عمل می آورد. فولات برای ساخت پورین ها و پیریمیدین ها که در ساختار DNA و RNA حضور دارند ضروری است. با توقف تولید پورین ها و پیریمیدین تولید RNA ، DNA و پروتئین هم در سلول متوقف می شود. به این ترتیب اگر متوترکسات در اوایل بارداری تجویز شود رشد جنین متوقف می شود که این حالت منجر به سقط جنین خواهد شد. [ ۲]
زمانی که خونریزی رخ داده باشد، توده جنینی بزرگتر از ۳. ۵ سانتی متر باشد یا میزان β - hCG بیش از ۶۰۰۰mIU/ml باشد [ ۳] می توان از مداخلات جراحی کمک گرفت. جراحان برای دسترسی به لگن از لاپاروسکوپی یا لاپاروتومی کمک می گیرند. سپس لوله فالوپ آسیب دیده با توجه به میزان جراحت تحت سالپینگوستومی یا سالپینژکتومی قرار می گیرد. بر خلاف سالپینژکتومی که لوله رحمی از بدن فرد خارج می گردد، در سالپینگوستومی تنها محتویات لوله های رحمی تخلیه می گردد. تخمین زده می شود که %۱۱ - ۰. ۵ حاملگی های خارج رحمی تحت مداخلات جراحی قرار می گیرد. اولین جراحی موفق برای حاملگی خارج رحمی توسط رابرت لاسن در سال ۱۸۸۳ انجام شد. [ ۴]