باران اسیدی

باران اسیدی عبارت است از باران یا هر نوع بارندگی مشابه آن که به طور غیرمعمول اسیدی باشد. این موضوع به آن معنی است که این نوع از نزولات جوی دارای سطح بالایی از یون های پی اچ پایین هستند. شاید بسیاری از مردم از شنیدن این مطلب تعجب کنند که همه بارندگی ها تا حدودی حاوی اسید هستند آب در واکنش با گاز کربنیک هواسپهر اسید کربنیک به وجود می آورد که یک اسید ضعیف است بنابراین پی اچ در آب باران خالص حدود ۵. ۶ می باشد. باران اسیدی به آن دسته از بارندگی ها گفته می شود که پی اچ آن کمتر از ۵. ۶ باشد. در بعضی از موارد مشاهده شده که باران های طبیعی مناطق جنگلی پرباران استوایی پی اچ کمتر از ۵. ۶ دارند که احتمالاً به علت آزاد شدن مواد اولیه اسید از این جنگل هاست. [ ۱] باران اسیدی می تواند اثرات بسیار مخربی بر روی گیاهان، آب زیان و زیرساخت ها باقی بگذارد. باران اسیدی می تواند بر اثر گوگرد دی اکسید و مجموعه ای از مشتقات اکسید نیتروژن تشکیل گردد که با مولکول های آب موجود در جو زمین ترکیبی اسیدی را شکل می دهند. برخی دولت ها از دهه ۱۹۷۰ تلاش کرده اند تا انتشار دو مولفهٔ اصلی فوق را در جو زمین کاهش دهند. البته گاهی این موضوع خارج از حیطه قصور بشری است چرا که اکسید نیتروژن می تواند بر اثر برخورد آذرخش تشکیل شود و گوگرد دی اکسید نیز از پیامدهای فوران آتشفشانی است هر چند، فعالیت های بشری در راستای تولید ترکیبات گوگردی و نیتروژن غیرقابل چشم پوشی است. در این میان نیروگاه های برق، دامداری ها، کارخانه ها و وسایل نقلیه موتوری سهم به سزایی را بر عهده دارند و تولید برق با استفاده از زغال سنگ، از بزرگترین عوامل تشکیل باران های اسیدی است.
باران اسیدی به صورت مستقیم بر سلامتی انسان تأثیر نمی گذارد. اسید موجود در آب باران بسیار رقیق تر از آن است که بتواند چنین تأثیر مستقیمی داشته باشد اما در عین حال، ذرات شکل دهندهٔ باران های اسیدی ( گوگرد دی اکسید و اکسید نیتروژن ) اثرات بسیار منفی به دنبال دارند که افزایش مقادیر ذرات ریز آنها مشکلات قلبی و ریه ای را به همراه خواهد داشت. [ ۲] باران های اسیدی می توانند به ساختمان ها، بناهای تاریخی، مجسمه ها و به ویژه بناهای متشکل از سنگ آهک و سنگ مرمر آسیب جدی وارد نمایند. تأثیرات این تخریب و فرسایش به خوبی بر روی سنگ قبرهای قدیمی نیز مشهود است که باعث سایش و از بین رفتن نوشته های کتیبه ها می گردد. همچنین این باران ها باعث خوردگی فلزاتی همچون آهن، فولاد، مس و برنز می شوند. [ ۳] [ ۴] مناطق عمده ای در دنیا وجود دارد که به شکل قابل ملاحظه ای تحت تأثیر باران های اسیدی قرار گرفته اند. این مناطق شامل اکثر کشورهای اروپای شرقی از لهستان به جانب شمال و کشورهای اسکاندیناوی است. [ ۵] نیمهٔ شرقی ایالات متحده[ ۶] و جنوب شرقی کانادا نیز جزو مناطق عمده هستند و در آسیا، بیشتر شامل سواحل جنوب شرقی چین و تایوان است. [ ۷]

بارانِ اَسیدی (acid rain)
بارش هایی اسیدی، عمدتاً به سبب آزادشدن دی اکسید گوگرد (SO۲) و اکسیدهای نیتروژن (NOx) در جّو تشکیل می شوند. این اکسیدها پس از حل شدن در آب باران خالص آن را اسیدی می سازند. دی اکسید گوگرد از سوختن سوخت های فسیلی مانند زغال سنگ پدید می آید و شامل مقادیر فراوانی گوگرد است. اکسیدهای نیتروژن از فعالیت های صنعتی گوناگون به ویژه ناشی از دود اگزوز ماشین ها پدید می آیند. درجۀ اسیدی (خاصیت اسیدی)را با مقیاس پها (pH) اندازه گیری می کنند که در آن، پهای صفر معرف مایعات و مواد جامد کاملاً اسیدی، و پهای چهارده معرف محلول ها و مواد جامد بسیار قلیایی است. آب مقطر خنثی و پهای آن هفت است. پهای باران طبیعی۵.۶ است و به سبب اسیدکربنیک موجود در آن، حاصل از آمیختنCO۲ و آب، تا حدودی اسیدی است. پهای باران اسیدی کمتر از۵.۶ است. باران اسیدی براثر بارش مرطوب(شبنم، برف، باران) و در شکل ذرات خشک (رسوب گذاری خشک) که از جو فرو می ریزند، مشاهده می شود. همچنین گازها مستقیماً جذب دریاچه ها، گیاهان و بناها می شوند. گازهای اسیدی روزانه بیش از ۵۰۰ کیلومتر مسافت را طی می کنند و از این رو باران های اسیدی نمونه ای از آلودگی های بین المللی اند. باران اسیدی منجر به آسیب دیدگی و مرگ موجودات جنگل ها و دریاچه های کشورهای اسکاندیناوی اروپا و شمال شرق امریکا شده است. در چین و هند که به سرعت در حال صنعتی شدن اند باران های اسیدی در حال گسترش اند. همچنین این گونه بارش ها به ساختمان ها و مجسمه ها آسیب می زنند. بنا به برآوردهای گروه محیط زیستانگلستان، برای جلوگیری از این آسیب ها لازم است گسیل دی اکسید گوگرد از نیروگاه ها ۸۱ درصد کاهش یابد. در انگلستان، با به کارگیری گیاهان گوگردزدا در دودکش های گاز نیروگاه ها و با استفاده از مشعل های کارآمد، درپی کاستن گسیل های گوگردند. همچنین، استفاده از گاز به جای زغال سنگ در نیروگاه ها و کارگذاشتن اجباری مبدل های کاتالیزوریدر وسایط نقلیه از تمهیدات دیگر برای کاستن آلودگی است. اثر اصلی باران اسیدی برهم زدن تعادل شیمیایی خاک است و موجب انتقال کانی های مهم، ازجمله منگنز و آلومینیوم، می شود. گیاهانی که در این خاک ها زندگی می کنند، به ویژه مخروطیان، از فقدان کانی ها آسیب می بینند و نسبت به بیماری ها مستعد می شوند. کانی های خاک به دریاچه ها و رودخانه ها می ریزند و باعث آشفتگی چرخۀ حیات آب ها می شوند. این کانی ها به آبشش های بچه ماهیان آسیب می رسانند و موجب مرگ و میر گیاهان می شوند. دریاچه های آلوده به باران اسیدی سرانجام به علت ازبین رفتن پلانکتون ها سایر موجودات خود را نیز از دست می دهند. دریاچه ها و رودخانه ها همچنین در معرض آسیب مستقیم تری اند زیرا با زهکشی مستقیم باران از آب خیزها اسیدی می شوند.