بادبان

/bAdbAn/

مترادف بادبان: شراع، سفینه، کشتی، جیب، گریبان، سرآستین

معنی انگلیسی:
canvas, sail

لغت نامه دهخدا

بادبان. ( اِ مرکب ) پرده ای باشد که بر تیر کشتی بندند. ( برهان )( آنندراج ) ( انجمن آرا ). جامه ای که در رخ باد در جهاز و کشتی بندند از جهت سرعت سیر. ( شرفنامه منیری ). تیر که بوقت جستن باد در کشتی راست دارند و جامه بر آن آویزند تا در رفتن خطا نکند و بشتاب رود. ( صحاح الفرس ). جَل . شراع. قِلع. ( منتهی الارب ) :
سخن لنگر و بادبانش خرد
بدریا خردمند چون بگذرد.
فردوسی.
چو هفتاد کشتی برو ساخته
همه بادبانها برافراخته.
فردوسی.
چو ملاح روی سکندر بدید
بجست و سبک بادبان برکشید.
فردوسی.
این یکی کشتی است کو را بادبان
آتش است و خاک تیره لنگر است.
ناصرخسرو.
اندرو غواص فکرت گوهر آورده بکف
اندرو ملاح دولت برکشیده بادبان.
معزی ( از آنندراج ).
دامنش بادبان کشتی شد
گر گریبانْش تر شود شاید.
خاقانی.
از سر زانو کشتی و ز دامان لنگر
بادبانْشان ز گریبان بخراسان یابم.
خاقانی.
ازین پس بادبان ابر در خون آشنا کردی
اگر حکم شهنشاهی فرونگذاشتی لنگر.
( از سندبادنامه ص 16 ).
فلک برکرد زرین بادبانی
نماند از سیم کشتیها نشانی.
نظامی.
چو شد پرداخته آن نامه شاه
ز شادی بادبان زد بر سر ماه.
( منسوب به نظامی ).
کنون چه چاره که در بحر غم بگردابی
فتاده زورق صبرم ز بادبان فراق.
حافظ.
|| تیر کشتی. ( ناظم الاطباء ). || کشتی را نیز گفته اند. ( برهان ). || دست زیر و دست بالای قبا را هم گویند که از دو طرف بر زیربغل چپ و راست بسته میشود. دو رویه قبا که در زیر بغل چپ و راست بسته میشود. ( برهان ) ( ناظم الاطباء ). پرده قبا که بر زیر سینه واقع شود، و آنرا از جانب چپ براست و از راست بچپ بندند و دست زیر و دست بالا هم خوانند. ( آنندراج ) ( انجمن آرا ). || گریبان قبا. ( برهان ) ( ناظم الاطباء ). جیب و گریبان. ( آنندراج ) :
ازبهر بوی خوش چو یکی پاره عود تر
دارد همیشه دوخته بر پیش بادبان.
منوچهری.
دشت از حریر سبزبپوشید کرته ای
پرعنبر آستینش و پرمشک بادبان.
ازرقی ( از انجمن آرا ).
خوب نبود عیسی اندر خانه پس در بادبان بیشتر بخوانید ...

فرهنگ فارسی

( اسم ) ۱- پرده ای که بر تیر کشتی بندند شراع . ۲ - تیرکشتی . ۳ - کشتی . ۴ - دست زیر و دست بالای قبا را گویند که از دو طرف بر زیر بغل چپ و راست بسته شود دو روی. قبا که در زیر بغل چپ و راست بسته میشود . ۵- گریبان قبا جیب . ۶ - پس و پیش گریبان.۷ - آستین قبا.۸ - سر آستین . ۹- پیاله ساغر جام . ۱٠ - شخص سبکروحی که با مردم موئ انست کند بر خلاف لنگر که شخص ناگوار باشد. یا بادبان اخضر. آسمان و فلک وعرش . یا بادبان چرخ . مهتاب روشنی ماه . یا بادبان سبز .

فرهنگ معین

(اِمر. ) ۱ - پارچه ای که به دکل کشتی بندند تا با وزیدن باد کشتی به حرکت درآید، شراع . ۲ - آستین ، گریبان ، قبا. ۳ - کنایه از: آدم سبکسری که با مردم موأنست کند. ۴ - پیاله ، ساغر. ۵ - پس و پیش گریبان .

فرهنگ عمید

۱. پرده ای که در کشتی بادی نصب می کنند برای استفاده از قوۀ وزش باد جهت حرکت دادن کشتی، خیمۀ کشتی، شراع.
۲.[قدیمی] گریبان.
۳. [قدیمی] سرآستین.
* بادبان اخضر:
۱. بادبان سبز.
۲. [قدیمی، مجاز] آسمان.

فرهنگستان زبان و ادب

{sail} [حمل ونقل دریایی، ورزش] صفحه ای گسترده و عموماً پارچه ای برای به کارگیری نیروی پیش رانش باد در به حرکت در آوردن قایق در آب

دانشنامه عمومی

بادبان سطحی است که برای استفاده از نیروی پیش رانش باد بکار می رود. بادبان معمولاً از پارچه ساخته می شود و بیشتر در دریانوردی بکار می رود. بسیاری از بادبان ها مانند بال عمودی عمل می کنند. به طوری که نیروی برآر تولید شده در آن ها برای پیش رانش بکار می رود.
دریانوردان فارسی زبان خلیج فارس بادبان را «اوزال» می خوانند.
• بادبان اصلی
• بادبان جلوی سینه
• بادبان جلو
• جنوا
عکس بادبان

بادبان (صورت فلکی). بادبان ( به انگلیسی: vela ) یک پیکر آسمانی جنوبی است و مجاور صور فلکی تلمبه، قطب نما، کشتیدم، شاه تخته و قنطورس است.
پرنورترین ستاره بادبان گاما بادبان است که قدر ظاهری ۱. ۷۵ دارد و یک غول قرمز است.
کاپا بادبان نام خاصی به نام مارکِب دارد.
لامبدا بادبان نام خاصی به نام سوهایل داردکه نامی عربی است.
• NGC 3132:سحابی سیاره ای و 10, 000 سال نوری تا زمین فاصله دارد.
این صورت فلکی بخشی از چهار صورت فلکی است که یک کشتی را می سازند و این صورت فلکی بادبان این کشتی است.
عکس بادبان (صورت فلکی)
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف

دانشنامه آزاد فارسی

بادبان (Vela)
صورت فلکیدرخشان نیمکرۀ جنوبی، واقع در نزدیکی شاه تخته، به شکل بادبان کشتی. این صورت دربردارندۀ تودۀ گازی بزرگ با نام سحابی گاماست که از نام کاشف آن، کالین گام، اخترشناس استرالیایی (۱۹۲۴ـ۱۹۶۰)، گرفته شده است. گمان می رود این سحابیباقی ماندۀ یک یا چند اَبَرنواخترباشد. بادبان همچنین دومین تپ اخترنوری کشف شده ای را در خود جا داده است که سوسوزنی هایی با طول موج های مرئی دارد. بادبان در اصل بخشی از صورت فلکی قدیمی و متروک کشتی(سفینه) بود. چهار ستارۀ درخشانتر آن از قدر اول اند، یکی از آن ها سهیل حَضاراست که حدود ۴۹۰ سال نوری از زمین فاصله دارد.

جدول کلمات

خیمه کشتی, گریبان, سر آستین

مترادف ها

sail (اسم)
بال، بادبان، شراع کشتی بادی

sailcloth (اسم)
بادبان، پارچه بادبانی، پارچه شراعی

فارسی به عربی

شراع

پیشنهاد کاربران

باد در پهلوی هم باد وزان است و هم هوا برای همین به هرجا از رخت که بسته نیست نیز بادبان گویند به سوراخهای زیر بغل و برخی بازه ها که با زیب و دکمه بسته و باز میشود و گریبان نیز بادبان گویند و به پنجره و بادگیر و هوا کش نیز باد بان گویند بان بازداشتن نیست نگاه داری و سرپرستی و داشتن و یاری است مانند شهربان شهریار شهردار
...
[مشاهده متن کامل]

-
ان سروده که همه بادبانها برافراشته از فردوسی نیست -

در زبان ترکی به بادبان، یِلکَن ( Yelkən ) می گویند
بادبان ( Sail ) [اصطلاح دریانوردی] :تکه پارچه هائی از جنس برزنت , کتان و . . . در ابعاد و شکلهای مختلف که بر ری دکلهای کشتی ها و قایقها نصب گردیده و در صورت وزیدن باد ، کشتی و قایق بوسیله آن حرکت مینماید .
بادبان: در پهلوی واتپان wātpān بوده است.
( ( چو هفتاد کشتی برو ساخته
همه بادبانها برافراخته ) )
( نامه ی باستان ، جلد اول ، میر جلال الدین کزازی ، 1385، ص 208 )

شراع
پهنه های رونده در هواپیما ؛ که با آن ها هواپیما را در آسمان هدایت می کنند.

بپرس