باتیک یکی از روشهای چاپ بر روی پارچه است که در کشورهایی مانند اندونزی، تایلند، سریلانکا، هند و ایران از قدیم کاربرد داشته اند.
این روش در ایران بیشتر در تبریز و اسکو رواج دارد و کَلاقه ای نامیده می شود. واژه باتیک ریشه اندونزیایی دارد.
... [مشاهده متن کامل]
در چاپ کلاقه ای، کلیه طرحها و رنگها را با استفاده از واکس و عملیات رنگرزی بر روی پارچه منتقل می کنند. برای این کار بیشتر از پارچه ابریشم استفاده می شود. تاروپود پارچه از واکس پوشیده می شود و هر دو روی پارچه یکسان نقش می شود.
رنگهای به کار رفته برای چاپ بیشتر از دسته رنگهای گیاهی مانند روناس، اسپرک، پوست انار و زردچوبه است.
یکی از ویژگی های چاپ کلاقه ای ایجاد رگه های رنگی است که در اثر شکستن واکس و نفوذ رنگ از میان این شکست ها به پارچه در حین عملیات رنگرزی برروی پارچه پدید می آید.
ابزار کار چاپ باتیک «تیان» نام دارد که وسیله ای فلزی شبیه به قیف نازک است. همچنین قلم مو، مهر و کارگاه چوبی ( برای مهار کردن پارچه ) نیز استفاده می شود. روش های چاپ باتیک عبارتند از چاپ مستقیم، چاپ برداشت، چاپ با شابلون، نقاشی باتیک روی پارچه ابریشمی، تار عنکبوتی، قلم مویی، بدون رنگرزی و باندا ( پیچشی ) . استاد حسین گنجینه از استادان معروف این سبک در ایران است.