باباقاسم

[ویکی اهل البیت] این صفحه مدخلی از دائرة المعارف بزرگ اسلامی است
باباقاسِم ، مَقْبَره ، مزار باباقاسم اصفهانی از عارفان سدة 8ق /14م ، واقع در محلة شهشهان اصفهان . بر پایة کتیبه سردر ورودی ، این آرامگاه در 741ق /1340م توسط سلیمان بن ابی الحسن بن طالوت دامغانی ، از پیروان باباقاسم برای او ساخته شده است .
سبک معماری بنا مشترکاتی در عناصر و جزئیات معماری با بناهای دوره پیشین دارد، اما حجم آن کاهش یافته و بر ارتفاع بنا تأکیدی آگاهانه شده است ؛ کالبد بنا نیز سبک تر، نازک تر و ظریف تر شده است . بقعة باباقاسم به سبب دارابودن تمام ویژگیهای معماری عصر ایلخانی ، یکی از نمونه های نفیس آرامگاههای این زمان است .
آرامگاه در اصل از دو فضای مستقل تشکیل می شود. نقشه خارجی بنای اصلی و جلوی ، مستطیل شکل با گنبد هرمی 8 بر است و در داخل ، مستطیل شکل با فرورفتگیهایی در هر 4 ضلع با پوشش گنبد نیم کروی ؛ بنای پشتی با نقشه ای به شکل 8 ضلعی بوده است و به وسیله راهروی با یک انحنا از جبهه جنوب شرقی بنای اصلی دو بنا به هم راه می یافتند؛ بر اثر ویرانی بنای پشتی و بازسازی آن در سدة اخیر تغییراتی پدید آمده و از آن جمله نقشه 8 ضلعی به مستطیل تبدیل شده است . کف سازی بنا نیز با بنای اصلی اختلاف سطح پیدا کرده و راه ارتباطی اصلی دو بنا از میان رفته است . اکنون درگاهی کوتاه با دو پله واقع در میان ضلع شرقی بنای اصلی آنها را به هم می پیوندد.
نمای خارجی گنبد دو پوستة هرمی ، بر گردنی 8 وجهی قرار گرفته و با پوشش کاشی فیروزه ای ، مزین به کتیبه هایی به خط بنایی لاجوردی بر پیرامون گردن و ترکها آرایش یافته است . پوپ بر آن است که این گنبد را شاید در سدة 9ق /15م ساخته باشند
بنای آرامگاه هم سطح گذرگاهی که از پیش وجود داشته ، برآورده شده است اما با گذشت سده ها سطح گذر بالاآمده و اکنون ورود به آن به وسیله دو پله از خیابان امکان پذیر است . ورودی بنا واقع در ضلع شمالی ، مزین به کاشی معرق است که نمایشگر پیشرفت فن آوری و طراحی رنگ اینگونه کاشی در سدة 8ق /14م است .
حاشیه های کتیبه با گل و بته و اسلیمیهای موزون و درشت در هم آمیخته ، و رنگ سبز و قهوه ای ارغوانی فام به رنگهای معرق افزوده شده است . بر پیشانی این سردر با طاق تیزه دار و مقرنس کاری ، دو کتیبة تاریخی به قلم ثلث سفید بر زمینة لاجوردی نقش بسته است .
یکی از آن دو حاوی نام بانی و تاریخ احداث بناست و دیگری تاریخ تعمیر بنا در 1044ق / 1634م با رقم محمدرضا امامی ، کتیبه نگار معروف را دربردارد. سردر کاشی کاری ، درِ چوبی دولتی منبت کاری ورودی بنا را احاطه کرده و هرلت در به لوحهای قاب بندی شده تقسیم شده است و بر دو لوح بالا عبارات «عنایةالازلیه » و «کفایة الابدیه » به قلم ثلث بر زمینه گل و برگ نقش بسته است .

[ویکی فقه] باباقاسم، بقعه، زیارتگاهی در اصفهان، مدفن محمد باباقاسم اصفهانی، عارف قرن هشتم است.
یکی از مریدان او به نام خواجه سعیدالدین سلیمان بن شرف الدین ابی الحسن بن طالوت دامغانی برای وی در ۷۲۵ مدرسه ای بنا کرد که از مدارس قدیم است و به نام «امامیه» نیز شهرت دارد.باباقاسم پس از وفات، در نزدیکی همین مدرسه مدفون شد و سلیمان مذکور در ۷۴۱ بقعه ای بر مزار وی بنا کرد که از آثار باارزش معماری ایران به شمار می رود.
بنای بقعه باباقاسم
بنای بقعه بر روی یک چهارضلعی قرار دارد و پوشش داخلی آن به صورت گنبد نیمه کروی است.
← سقف بقعه باباقاسم
(۱) آندره گدار، و دیگران، آثار ایران، ترجمه ابوالحسن سرو قد مقدّم، تهران ۱۳۶۵-۱۳۶۸ ش.(۲) دونالدنیوتن ویلبر، معماری اسلامی ایران در دوره ایلخانان، ترجمه عبداللّه فریار، تهران ۱۳۶۵ ش، ص ۱۹۵-۱۹۶.(۳) لطف اللّه هنرفر، گنجینه آثار تاریخی اصفهان، اصفهان ۱۳۴۴ ش.