ایوان مداین

لغت نامه دهخدا

ایوان مداین. [ اَی ْ ن ِ م َ ی ِ ] ( اِخ ) ایوان کسری :
در ایوانی که تو خواهی ترا باغ ارم سازد
چو ایوان مداین مرترا ایوان و خم سازد.
فرخی.
هان ای دل عبرت بین از دیده نظر کن هان
ایوان مداین را آئینه عبرت دان.
خاقانی.
رجوع به ایوان و ایوان کسری شود.

فرهنگ فارسی

مشهور ترین بنایی که پادشاهان ساسانی ساخته اند . قصری است که ایرانیان آنرا طاق کسری یا ایوان کسری گویند . هنوز ویرانه آن در محله [ اسپانبر ] در مداین موجب حیرت سیاحان است . ساختمان این بنا را به خسرو اول نسبت می دهند . مجموع خرابه های این کاخ و متعلقات آن مساحتی به عرض و طول ۳٠٠ ۴٠٠ متر را پوشانیده است . در این مساحت آثار چند بنا دیده می شود . علاوه بر طاق کسری عمارتی است در فاصله ۱٠٠ متر در مشرق طاق و تلی که معروف به [ حریم کسری ] است . طاق کسری تنها قسمتی است از محل عمارت که اثر قابل توجهی از آن باقی است . تا سال ۱۸۸۸ م . نما و تالار بزرگ مرکزی بر پا بود اما در آن سال جناح شمالی خراب شد . و اکنون جناح جنوبی نیز در شرف انهدام است . در وسط این جلوخان دهانه طاق بزرگ بیضی شکل نمایان است که عمق آن تا آخر بنا پیش رفته است . طاق کسری مقر معمولی شاهنشاه بود . حیرت و اعجاب بینندگان بیشتر به علت عظمت و شکوه و ضخامت اضلاع آن است . مسلمانان پس از فتح تیسفون ایوان مداین ( طاق کسری ) را برای مسجد اختیار کردند و گویند امیر المومنین ع در همین ایوان نماز بجا آورد .
ایوان کسری

دانشنامه آزاد فارسی

اِیوان مداین
اِیوان مداین
اِیوان مداین
اِیوان مداین
(یا: طاقِ کسری) مشهورترین بنای دورۀ ساسانیان، واقع در شهر باستانی مداین، در نزدیکی بغداد. گمان غالب آن است که این بنا به فرمان شاپور اول ساسانی ساخته شد (نیمۀ دوم قرن ۳م). و در دورۀ انوشیروان ساسانی، کاملاً بازسازی شد. ایوان اصلی، با۲۵.۵ متر پهنا و ۳۴ متر ارتفاع، با دهانه ای به طول ۹۴ متر، بارگاهِ عام شاهنشاهان ساسانی بوده است و بر بلندترین نقطۀ صفّه ای بنا شده است که مجموعۀ کاخ های سلطنتی آن را دربر می گرفته است. درِ کوچکی که در وسط دیوار روبه روی ایوان تعبیه شده بود، به تالاری با سقفی گنبدی یا استوانه ای شکل باز می شده است. دهلیزی دراز، در سمت چپ تالار، به تالاری منتهی می شده است که احتمالاً قرینۀ آن در سمت راست نیز ساخته شده بود. در محوطۀ تالار اصلی، به روایت برخی مورخان، کرسی هایی از طلا، در جاهای مشخص نهاده بودند که کسان، برحسبِ مقام و موقع خود، در بارِ عام های شاهنشاه بر آن می نشستند. در این تالار بود که اعراب قالی زربفت و جواهرنشان معروف بهارستان را به غارت بردند و تکه تکه و بین خود تقسیم کردند. نیز ← تیسفون،_شهر

پیشنهاد کاربران

یادسپاری آسان تر شاعر شعر زیر که خاقانی است:
هان! ای دل ِ عبرت بین! از دیده عبر کن! هان!
ایوان ِ مدائن را آیینهٔ عبرت دان!. ( از خاقانی )
شاعر این شعر گویا هنگام عبور از مداین و دیدن طاق کسری این شعر را سروده است.
...
[مشاهده متن کامل]

خاقان، لقب پادشاهان ترک است چنانکه پادشاهان فارس را کسری و پادشاهان چین را فغفور و سلاطین روم را قیصر و پادشاه مصر قدیم را فرعون می گفتند. پس کسری و خاقان هر دو پادشاه بزرگ بودند خاقانی هم که یعنی منسوب به خاقان، ایشان شعری سروده است درباره ی کسری. والسلام

بپرس