ایه 59 سوره نساء

💡معنی: ای اهل ایمان! از خدا اطاعت کنید و [نیز] از پیامبر و صاحبان امر خودتان [که امامان از اهل بیت اند و چون پیامبر دارای مقام عصمت می باشند] اطاعت کنید. و اگر درباره چیزی [از احکام و امور مادی و معنوی و حکومت و جانشینی پس از پیامبر] نزاع داشتید، آن را [برای فیصله یافتنش] اگر به خدا و روز قیامت ایمان دارید، به خدا و پیامبر ارجاع دهید؛ این [ارجاع دادن] برای شما بهتر واز نظر عاقبت نیکوتر است.
( ترجمه : جناب آقای انصاریان )

اى کسانی که ایمان آورده اید! خدا را اطاعت کنید و از رسول و اولی الامر خود اطاعت کنید.
در این آیه به مومنان دستور داده شده است که از سه کس اطاعت کنند : خدا و پیامبر و اولی الامر .
نکته ای که در این آیه شبهه در آن وجود دارد اطاعت از اولی امر یعنی صاحبان امر می باشد . بعد از پیامبر عده ای کثیر از این شبهه ی به وجود آمده استفاده کردند و آن را به نفع خود تعبیر و تفسیر کردند این افراد عبارت بودند از : خلفای بعد پیامبر ، بنی امیه ، بنی عباس و حتی پادشاهانی که به ناحق بر مسند قدرت تکیه زدند .
بنده از خود قرآن دلیل می آورم که هیچ کدام از آنها به جز امامان دوازده گانه ی شیعه نمی توانند اولی امر باشند.
در آیه ی زیر دقت کنید:
وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنا وَ أَوْحَیْنا إِلَیْهِمْ فِعْلَ الْخَیْراتِ وَ إِقامَ الصَّلاةِ وَ إِیتاءَ الزَّکاةِ وَ کانُوا لَنا عابِدِینَ ( انبیا 73 )
وآنان را پیشوایانی قرار دادیم که به فرمان ما ( مردم را ) هدایت می کردند و به آنان، انجام کارهاى نیک و برپایى نماز و پرداخت زکاة را وحی کردیم و آنان فقط عبادت کنندگان ما بودند.
چندین نکته در این آیه نهفته است که نیاز به تأمل و توضیح دارد .
نکته اول :نکته ی اول در کلمه ی جعلنا نهفته است که می گوید" ما قرار دادیم " یعنی تعیین اولی امر ( امام ) فقط کار ماست .
نکته ی دوم : کار برد فعل ماضی ( وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً ) یعنی ما آنها را در زمان گذشته به عنوان امام و اولی الامر قبلا انتخاب کرده ایم ( حتی قبل از به دنیا آمدن و در عهد و روز الست ) ) ( بنده از خود قرآن می توانم دلیل بیاورم که امامان ما قبل از آفرینش امتحان داده و از امتحان سربلند بیرون آمده اند . )
از جمله کسانی که قبل از آفریده شدن امتحان داده و سربلند بیرون آمده است حضرت زهرا ( ع ) می باشد در زیارت نامه ی آن حضرت می خوانیم :
یا مُمتَحَنَةُ امْتَحَنَکِ اللهُ الذی خَلَقَکِ قبلَ أن یخلُقَکِ فَوَجَدَکِ لِما امتَحَنَکِ صابرةً؛ : ای امتحان داده ای که آفریدگارت تو را قبل از آفریدنت آزمود و تو را شکیبا یافت.
نکته ی 3 – آوردن فعل " یَهْدُونَ بِأَمْرِنا " به شکل مضارع یعنی هدایت مردم توسط ایشان به دستور ما به شکل مداوم ادامه داشته و اکنون هم به برکت امام غایب همچنان ادامه دارد . ( اگر دقت کنید مترجم به علت متوجه نشدن این نکته فعل مضارع را ماضی ترجمه کرده و گفته: به فرمان ما ( مردم را ) هدایت می کردند ) در حالی که معنایش می شود به امر ما مردم را هدایت می کنند .
نکته 4 : نکته چهارم در " امرنا و اوحینا " نهفته است . یعنی آنها برای هدایت مردم از ما دستور می گیرند و این دستور از طریق وحی به آنها می رسد .
نکته 5 : نکته ی پنجم در عبارت " فِعْلَ الْخَیْراتِ " نهفته است . یعنی هر عملی از آنها صادر شود غیر از عمل خیر نیست . یعنی تمام اعمال آنها در خیر خلاصه می شود . ( یعنی معصوم هستند )
اینجاست که حضرت فاطمه ( س ) در روزی که علی ( ع ) را به زور برای بیعت می بردند فریاد زد و فرمود :
" یَا عَلی خَیرُکَ خَیْرِی وَ شَرُّکَ خَیْرِی" ( یا علی خیر تو خیر است و شر تو خیر است ) یعنی تو که شر نداری، این ها نمی فهمند، تو همه چیزت خیره است . یعنی هر عملی از تو صادر شود خیری بیش نیست .
نکته ی 6 : نکته ششم در " إِقامَ الصَّلاةِ وَ إِیتاءَ الزَّکاةِ وَ کانُوا لَنا عابِدِینَ " نهفته است که در آیه ی زیر در شأن حضرت علی ( ع ) نازل شده تکرار آن را می بینیم :
إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ راکِعُونَ ( مائده 55 )
ولىّ و سرپرست شما، تنها خداوند و پیامبرش و مؤمنانى هستند که نماز را برپا می دارند و در حال رکوع، زکات می دهند.
نکته 7 : تکرار مشابه این آیه در قران که در زیر مشاهده می فرمایید :در این آیه می فرماید :
وَ جَعَلْنا مِنْهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنا لَمَّا صَبَرُوا وَ کانُوا بِآیاتِنا یُوقِنُونَ ( سجده 24 )
و از میان ایشان پیشوایانى قرار دادیم که به فرمان ما ( مردم را ) هدایت کنند؛ چون آنان، هم صبر کردند و هم به آیات ما یقین داشتند.
در این آیه از جمله خداوند به دلایلی که آنها را امام و صاحبان امر قرار داده اشاره کرده و فرموده : به این دلیل آنها را امام و پیشوای مردم قرار دادیم که در برابر امتحانات ما صابر و استوار بودند و بیشتر از هر کسی به آیات ما یقین داشتند . در زیارت نامه حضرت زهرا ( س ) هم دیدیم یکی از دلایل قبولی آن حضرت در امتحان خداوند صبر او بود . َ"وَجَدَکِ لِما امتَحَنَکِ صابرة" وقتی تو را امتحان کرد صابر یافت .
( در ترجمه ی این آیه نیز دقت کنید مترجم به جای استفاده از فعل مضارع از فعل مضارع التزامی استفاده کرده و گفته : "به فرمان ما ( مردم را ) هدایت کنند" در حالی که باید ترجمه می کرد "مردم را به فرمان ما هدایت می کنند " یعنی هدایت آنها به طور مداوم استمرار داشته و همچان ادامه دارد . )
تحقیق و تفحص : علی باقری