ایلدگز

/~ildagez/

لغت نامه دهخدا

ایلدگز. [ دُ گ ُ] ( اِخ ) اتابک اعظم شمس الدین ( جلوس 531، فوت 568 هَ. ق. ) وی مؤسس سلسله اتابکان آذربایجان است. در آغاز غلامی بود از آن سلطان مسعود سلجوقی و در دستگاه او تربیت و ترقی یافت تا به رتبه امارت رسید. حکومت آذربایجان یافت و پس از جلوس ارسلان شاه به حلوان آمده و بعدها بسلطنت رسید. سپس پسر خود نصرةالدین جهان پهلوان را به جای خود فرستاد و تا 568 هَ. ق. که درگذشت ری و اصفهان را گرفت و گرجیان را در 557 هَ. ق.شکست داد و وضع دولت سلجوقی را سر و صورتی بخشید:
گر ایلد گز ایران را تسلیم بسلطان کرد
آن روز که بیرون رفت از کار جهانداری.
خاقانی.
اتابک ایلدگز شاه جهانگیر
که زد بر هفت کشور چارتکبیر.
نظامی.
رجوع به فرهنگ فارسی معین و دایرةالمعارف فارسی و تاریخ گزیده ص 466 و 467 و472 شود.

فرهنگ فارسی

اتابک اعظم شمس الدین
( جل. ۵۳۱ ه. ق . / ۱۱۳۶ . م . - ف. ۵۶۸- ه.ق . / ۱۱۷۲ م . ) شمس الدین از غلامان ترک قبچاقی سلطان مسعود پادشاه سلجوقی بود و در دربار آن پادشاه چندان ترقی کرد که با خواهر زن سلطان در حکومت آذر بایجان شریک گردید . پسرش محمد علاوه بر آذر بایجان زمامدار حقیقی ممالک سلاجقه عراق شد و قزل ارسلان برادر محمد که در آذربایجان از برادر نیابت می کرد جای او را گرفت و لقب امیر الامرا یافت ولی چون بادعای حق سلطنت برخاست کشته شد .

پیشنهاد کاربران

بپرس