ایلاء

[ویکی اهل البیت] این صفحه مدخلی از فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام است
سوگند شوهر بر ترک آمیزش با همسر دائمی خود.
ایلاء بر سوگند شوهر بر ترک آمیزش با همسر دائمی خود برای همیشه یا بیشتر از چهار ماه به قصد اضرار به او، اطلاق می شود و در فقه بابی مستقل است؛ هر چند از آن در باب های نکاح، یمین و کفارات نیز به مناسبت سخن رفته است.
پس از وقوع ایلاء چنانچه زن نزد حاکم شرع شکایت برد، حاکم نخست مرد را چهار ماه مهلت می دهد تا رجوع کند و بعد از آمیزش، کفاره دهد. به قول مشهور، این مدت - که مدت تربص نام دارد - از هنگام شکایت بردن زن نزد حاکم محاسبه می شود، نه از زمان ایلاء.
مدت تربص، حق شوهر است و زن در آن مدت، استحقاق درخواست رجوع ندارد.
پس از سپری شدن مدت یاد شده، چنانچه مرد رجوع نکرد، حاکم او را به طلاق یا رجوع وادار می کند و در صورت استنکاف، زندانی می شود و در خوردن و آشامیدن بر او سخت گرفته می شود تا یکی از آن دو کار را بپذیرد. رجوع شخص قادر بر آمیزش به دخول در فرج به مقدار ختنه گاه و رجوع ناتوان از آمیزش، به اظهار اراده بر انجام آمیزش است.
جمعی از پژوهشگران زیر نظر سید محمود هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، جلد 1، ص 748

اصطلاحی در فقه. آن است که مردی با لفظ الله، سوگند یاد کند که بیش از چهار ماه، از نزدیکی با همسر دایمی خود بدون هیچ مصلحتی، به دلیلی مانند زیان رساندن به او، خودداری کند. در این مورد، بر مرد واجب است که سوگند خود را بشکند و با زن نزدیکی کند و کفّارۀ نقض سوگند را بپردازد. در غیر این صورت زن می تواند به حاکم رجوع کند. حاکم مرد را مجبور می کند که به نزدیکی با همسر خود اقدام کند والاّ چهار ماه به او مهلت می دهد و پس از آن در صورت اصرار مرد، با مضیقه ای که در غذا و نوشیدنی برای او در نظر می گیرد، او را وادار به ترک قسم می کند. در صورت بی نتیجه ماندن همۀ این کارها، حاکم، آن زن را طلاق می دهد. ایلاء در مورد همسری محقّق می شود که قبل از آن با او نزدیکی شده باشد. کفّارۀ ایلاء، همان کفّارۀ شکستن سوگند است. آیۀ ۲۲۶ سورۀ بقره دربارۀ ایلاء نازل شده است.