ایسوارا کریشنا

ایسوارا کریشنا ( سانسکریت: ईश्वर कृष्णः، IAST: Īśvara Kṛṣṇa, Chinese ) [ ۱] فیلسوف و حکیم هندی بود. او نویسنده سامخیاکاریکا ( آیاتی در مورد سامخیا ) بود، که گزارشی است از جهان و اجزای آن ( تاتواها ) ، بر اساس مکتب سامخیا، یکی از شش مکتب فلسفه هندو. سامخیاکاریکا قدیمی ترین متن معتبر باقی مانده در فلسفه کلاسیک سامخیا است. [ ۲]
ایسوارا کریشنا در کریک، سامخیاکاریکا را به عنوان آموزه های اساسی کاپیلا ( که در آسوری پانکاشیخا را به خود آموخته است ) توصیف می کند. سامخیاکاریکا شامل گزاره هایی چکیده دربارهٔ معرفت شناسی، متافیزیک و جامعه شناسی در مکتب سامخیا است. این متن همچنین به اثر دیگری از فلسفه سامخیا به نام ساسیتانترا اشاره دارد، که اکنون از بین رفته است. [ ۳] این متن در اواسط قرن ششم میلادی به چینی ترجمه شد. [ ۴] یادداشت های ابوریحان بیرونی، دانشمند و ریاضی دان ایرانی در سفر به هند، در اوایل قرن یازدهم، حاکی از آن است که سامخیاکاریکا در زمان او، متنی مهم در هند بوده است. [ ۵]
گفته می شود که فلسفه سامخیا الهام بخش برخی از مکاتب اولیه بودایی بوده است، و نسخه های تفکر سامخیا هنوز در بسیاری از مکاتب بودیسم[ ۶] و آیین جین استفاده می شود. [ ۷] سامخیا همچنین پایه مدرسه یوگا است. نسخه های مختلف این تفکر در ویشنوپرستی و شیواپرستی نیز استفاده می شود.