ایزیرتو

براساس استل قلایچی و کتیبه ها و آثار به دست آمده از این منطقه، برخی از باستان شناسان همچون احسان یغمایی بر این باورند که تپه قلایچی همان ایزیرتو است. وجه بارز هنر منایی، ظرافت و زیبایی وصف ناپذیر آن است که در تمدن های معاصر آن ها کم نظیر است. هنر معروف آن ها ساخت آجرهای لعاب دار بوده است. آجرهای با طرح های رنگین که طرح آن ها پس از گذشت حدود ۳۰۰۰ سال تقریباً سالم باقی مانده اند. نمونهٔ بسیار زیبایی از این آجرها در موزهٔ شرق کهن توکیو یافت می شود، حدود ۴۰۰ آجر لعابدار در این منطقه تاکنون کشف شده که نشان از اهمیت بالای قلایچی و به احتمال زیاد این منطقه همان شهر زیرتو یا ایزیرتو پایتخت مانایی ها است.
در دی ماه سال ۱۳۹۹ تعداد ۴۹ آجر لعاب دار مربوط به تپه قلایچی بوکان از کشور سوئیس به موزه ملی ایران منتقل شد. تعداد آجرهای یافت شده از قلایچی بوکان به تعداد ۴۵۰ قطعه آجر می رسد.
بین سال های ۱۹۷۹–۱۹۸۵ ( ۱۳۵۸–۱۳۶۴ ه‍. خ ) ، حفاری های غیرقانونی در مقیاس گسترده در سایت تپهٔ قلایچی، در شمال هفت کیلومتری از بوکان انجام شد. برخی از آثار منحصر به فرد آجر لعابدار، کشف شده است که به سرعت راه خود را به اتاق حراجی های زیرخاکی بازنمود، و پس از آن با استفاده از بخش های خصوصی و موزه های خارجی آثارش توسط موزهٔ ملی توکیو، موزه شرق باستان توکیو، و خاورمیانه مرکز فرهنگی ژاپن خریداری شد.
در ایران باستان، حکومت های محلی زیادی در رشته کوه های زاگرس حکومت می کردند. از میان دولت هایی که نخست در سرزمین آیندهٔ ماد تشکیل حکومت دادند، می توان دولت مانا را نام برد. مرکز دولت مزبور در جلگهٔ جنوبیِ دریاچهٔ ارومیه قرار دارد. دولت مانا از قرن هشتم ق. م بارها با آشور و اوراتور به مبارزه برخاست و در واقع مغلوب هیچ یک از دول مزبور نشد.
براساس پژوهش ها و بررسی های انجام گرفته، آثار مربوط به دولت مانا از جنوب دریاچهٔ ارومیه به دست آمده است. این محدوده شامل شهرهای میاندوآب، باروق، شاهیندژ، تکاب، ملکان، نقده، اشنویه، پیرانشهر، سردشت، مهاباد، بوکان، بانه و سقز و همچنین بیجار است و براساس یافته های جدید، مناطق زنجان و از آن طرف تا حوالی تبریز است.