وای یا وایو، ایزد باد در ایران بوده و یکی از کهنترین خدایان دوران هند و ایرانی است. نامش به همین ریخت هم در اوستا و هم در وداها وجود دارد و در دوران یگانگی این دو، ایزدی بوده که بر پهنه میان گنبد آسمان و روی زمین فرمان می رانده است. ناگفته نماند که در متن های کهن ایرانی بیشتر نام اندروا ( تهی، فضای خالی ) به جای وای کاربرد دارد. در ویسپرد او به همراه عناصر دیگری مانند آسمان و دریای فراخ کرت که نماد تهی و پهناور بودن هستند، ستوده شده است.
... [مشاهده متن کامل]
وایو چهره ای دوگانه دارد، خوب و بد زیرا باد از هر دو جهان نیک و بد می گذرد. او نیکوکار است و و هم زمان می تواند با نیروی ویرانگر خود همه چیز و همه کس را نابود کند. در استوره های سایر تمدن ها با نام های دیگر حضور دارد. در تمدن هندی هم وجود دارد و در استوره های هند از نفس غول جهانی و روان های خدایان پدید آمده است. در استوره های ایران وایو نماد بی سویگی است و در تهیگی و خلأ میان دنیای نور و تاریکی جاری است. هم آفریننده مرگ است و هم زندگی بخش و هم برای اورمزد و هم برای اهریمن قربانی می کند.
وای یکی از دیرپاترین واژه های زبان فارسی است. بازماندهای این واژه در فارسی میانه ( وات/ واد ) ، در زبان امروزین ما به نام «باد» کاربرد دارد. همچنین خودِ واژه وای گمان می رود همان است که در شبه جمله هایی مانند «ای وای»، و «وای بر تو» همچنان بازمانده است. نام وای در بخش گاتاهای اوستا با این که اشاره ای به ایزد وای ندارد به شکل ( at vê vayôi ) آماده است که می گوید اگر از مغان روی برتابید، سرانجام بانگ وای و دریغ و افسوس برخواهید آورد. در اردیبهشت یشت، در آنجا که اهریمن از هماورد خویش به تنگ می آید، می گوید: «اهریمن تباهکار گفت: وای بر من از ( دستِ ) اردیبهشت. » این سخن اهریمن را باید در کنار این اشارهٔ رام یشت دید که می گوید نام وای را باید به هنگام رویارویی با دشمنی تشنه به خون، و زمانی که کسی دربند دشمن شده است، برخواند. گفتار «وای بر من» هم گمان می رود از همین جایگاه برخاسته است. تا جایی که گزارش یاد شده به قرآن هم راه یافته است. چنان که در آیهٔ دوم از سورهٔ ابراهیم می خوانیم که: «. . . وَوَیْلٌ لِّلْکافِرِینَ مِنْ عَذَابٍ شَدِیدٍ…»، یعنی وای بر کافران از شکنجهٔ سخت. واژه «وَیل» که همچون تدبیری بلاغی بارها در قرآن به کار رفته، و به معنی زنهار دادن و هشدار دادن، همراه با افسوس بوده است. تمام مفسران و مترجمان صدهای نخست اسلامی این گفتار را در فارسی به «وای بر…» برگردانده اند. این واژه وام گیری ای از واژه وایِ فارسی است که در زبان عربی دگرگون شده و به ریخت ویل درآمده است.
... [مشاهده متن کامل]
وایو چهره ای دوگانه دارد، خوب و بد زیرا باد از هر دو جهان نیک و بد می گذرد. او نیکوکار است و و هم زمان می تواند با نیروی ویرانگر خود همه چیز و همه کس را نابود کند. در استوره های سایر تمدن ها با نام های دیگر حضور دارد. در تمدن هندی هم وجود دارد و در استوره های هند از نفس غول جهانی و روان های خدایان پدید آمده است. در استوره های ایران وایو نماد بی سویگی است و در تهیگی و خلأ میان دنیای نور و تاریکی جاری است. هم آفریننده مرگ است و هم زندگی بخش و هم برای اورمزد و هم برای اهریمن قربانی می کند.
وای یکی از دیرپاترین واژه های زبان فارسی است. بازماندهای این واژه در فارسی میانه ( وات/ واد ) ، در زبان امروزین ما به نام «باد» کاربرد دارد. همچنین خودِ واژه وای گمان می رود همان است که در شبه جمله هایی مانند «ای وای»، و «وای بر تو» همچنان بازمانده است. نام وای در بخش گاتاهای اوستا با این که اشاره ای به ایزد وای ندارد به شکل ( at vê vayôi ) آماده است که می گوید اگر از مغان روی برتابید، سرانجام بانگ وای و دریغ و افسوس برخواهید آورد. در اردیبهشت یشت، در آنجا که اهریمن از هماورد خویش به تنگ می آید، می گوید: «اهریمن تباهکار گفت: وای بر من از ( دستِ ) اردیبهشت. » این سخن اهریمن را باید در کنار این اشارهٔ رام یشت دید که می گوید نام وای را باید به هنگام رویارویی با دشمنی تشنه به خون، و زمانی که کسی دربند دشمن شده است، برخواند. گفتار «وای بر من» هم گمان می رود از همین جایگاه برخاسته است. تا جایی که گزارش یاد شده به قرآن هم راه یافته است. چنان که در آیهٔ دوم از سورهٔ ابراهیم می خوانیم که: «. . . وَوَیْلٌ لِّلْکافِرِینَ مِنْ عَذَابٍ شَدِیدٍ…»، یعنی وای بر کافران از شکنجهٔ سخت. واژه «وَیل» که همچون تدبیری بلاغی بارها در قرآن به کار رفته، و به معنی زنهار دادن و هشدار دادن، همراه با افسوس بوده است. تمام مفسران و مترجمان صدهای نخست اسلامی این گفتار را در فارسی به «وای بر…» برگردانده اند. این واژه وام گیری ای از واژه وایِ فارسی است که در زبان عربی دگرگون شده و به ریخت ویل درآمده است.
