ایران بین دو انقلاب (کتاب). اثری در باب تاریخ ایران در بازه ی انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی نوشته ی یرواند آبراهامیان. اولین اثر این تاریخ نگار ایرانی-آمریکایی به شمار می آید و برای اولین بار در سال 1982 توسط انتشارات دانشگاه پرینستون چاپ شده است. این کتاب دو بار به فارسی ترجمه شده است: نشر نی با ترجمه ی احمد گل محمدی و محمدابراهیم فتاحی و نشر مرکز با ترجمه ی کاظم فیروزمند، حسن شمس آوری و محسن مدیرشانه چی.
آبراهامیان در این کتاب با توجه به فعالیت احزاب سیاسی و همچنین نیروهای اجتماعی حاضر در صحنه ی سیاست و تأثیر آن ها بر یکدیگر، تاریخ ایران را از اواخر قرن نوزدهم تا انقلاب اسلامی 1357 روایت می کند. وی ابتدا با تبیین ساختار اجتماعی و سیاسی دوره ی قاجار، به نقط ضعف و قوت این حکومت می پردازد و انگیزه های انقلاب مشروطه و همچنین پیامدهای وقوع آن را شرح می دهد. سپس به سلطنت رضاخان و اقدامات مختلف او در زمینه های اقتصادی و فرهنگی اشاره می کند و پس از آن، به سقوط او، درگیری محمدرضا پهلوی با دولت مصدق و کودتای مرداد 1332 می رسد. در این بین نقش گروه های سیاسی حاضر در صحنه ی تاریخ ایران از جمله حزب توده به تفصیل مورد تحلیل قرار می گیرد. در فصلی دیگر، آبراهامیان شرایط ایران در دوران پس از کودتا تا انقلاب اسلامی 1357 را از زوایای گوناگون بررسی می کند و چنین نتیجه می گیرد که انقلاب، نتیجه ی اعتراض به توسعه ی ناهمگونی بود که در دوران محمدرضا پهلوی در کشور شکل گرفته بود. این کتاب با شرح نقش تاریخی اسلام در ایران و همچنین شخص امام خمینی (ره) در پیش برد انقلاب اسلامی پایان می پذیرد.
چنان چه آبراهامیان خود در مقدمه ی کتاب اظهار کرده است: «این کتاب مدعی نیست که همه مسائل نظری عمده مربوط به بررسی و تحلیل طبقه در برابر نخبه، طبقه در برابر قشر، مسائل اجتماعی در برابر مسائل ملی، گروه های افقی در برابر تقسیمات سلسله مراتبی و اجماع در برابر ستیز را برای همیشه حل می کند، بلکه، هدف اصلی کتاب، تحلیل بنیانها و شالوده های اجتماعی سیاست در ایران از طریق بررسی کشمکشهای محوری طبقاتی و قومی صدسال گذشته، ارتباط میان نوسازی اجتماعی ـ اقتصادی و توسعه سیاسی، پیدایش طبقه نوین و افول گروههای قدیمی و ترکیب اجتماعی احزاب عمده سیاسی و دیدگاه ایدئولوژیکی آنها است.»
آبراهامیان در این کتاب با توجه به فعالیت احزاب سیاسی و همچنین نیروهای اجتماعی حاضر در صحنه ی سیاست و تأثیر آن ها بر یکدیگر، تاریخ ایران را از اواخر قرن نوزدهم تا انقلاب اسلامی 1357 روایت می کند. وی ابتدا با تبیین ساختار اجتماعی و سیاسی دوره ی قاجار، به نقط ضعف و قوت این حکومت می پردازد و انگیزه های انقلاب مشروطه و همچنین پیامدهای وقوع آن را شرح می دهد. سپس به سلطنت رضاخان و اقدامات مختلف او در زمینه های اقتصادی و فرهنگی اشاره می کند و پس از آن، به سقوط او، درگیری محمدرضا پهلوی با دولت مصدق و کودتای مرداد 1332 می رسد. در این بین نقش گروه های سیاسی حاضر در صحنه ی تاریخ ایران از جمله حزب توده به تفصیل مورد تحلیل قرار می گیرد. در فصلی دیگر، آبراهامیان شرایط ایران در دوران پس از کودتا تا انقلاب اسلامی 1357 را از زوایای گوناگون بررسی می کند و چنین نتیجه می گیرد که انقلاب، نتیجه ی اعتراض به توسعه ی ناهمگونی بود که در دوران محمدرضا پهلوی در کشور شکل گرفته بود. این کتاب با شرح نقش تاریخی اسلام در ایران و همچنین شخص امام خمینی (ره) در پیش برد انقلاب اسلامی پایان می پذیرد.
چنان چه آبراهامیان خود در مقدمه ی کتاب اظهار کرده است: «این کتاب مدعی نیست که همه مسائل نظری عمده مربوط به بررسی و تحلیل طبقه در برابر نخبه، طبقه در برابر قشر، مسائل اجتماعی در برابر مسائل ملی، گروه های افقی در برابر تقسیمات سلسله مراتبی و اجماع در برابر ستیز را برای همیشه حل می کند، بلکه، هدف اصلی کتاب، تحلیل بنیانها و شالوده های اجتماعی سیاست در ایران از طریق بررسی کشمکشهای محوری طبقاتی و قومی صدسال گذشته، ارتباط میان نوسازی اجتماعی ـ اقتصادی و توسعه سیاسی، پیدایش طبقه نوین و افول گروههای قدیمی و ترکیب اجتماعی احزاب عمده سیاسی و دیدگاه ایدئولوژیکی آنها است.»
wikijoo: ایران_بین_دو_انقلاب_(کتاب)
