ایام البیض

[ویکی شیعه] اَیّامُ البیض (به معنای روزهای سفید)، به روزهای سیزدهم، چهاردهم و پانزدهم ماه قمری گفته می شود. در روایات بر روزه گرفتن در این ایام تأکید شده است. نزد شیعیان، ایام البیض ماه رجب و در مرتبه بعد شعبان و رمضان، از اهمیتی ویژه برخوردار است.
ایام البیض در اصل «اَیّامُ لَیالِی البیض» به معنای روزهای شب های سفید است که «لیالی» حذف شده است و این روزها به ایام البیض معروف شده است. بیض جمع بَیضاء است که در عربی به معنای سفید است. اعراب قدیم رسم داشتند که ایام ماه ها را بر اساس میزان روشنایی ماه نام گذاری کنند و از آنجا که نور ماه در این سه شب از شب های دیگر بیشتر است، به این نام نامیده شده اند. از دیگر نام های این ایام، اَواضح و غُرّ است.
دلیل دیگری هم برای این نامگذاری در روایات ذکر شده است. در علل الشرایع آمده است: «جبرئیل آدم(ع) را در حالی که سر تا پا سیاه شده بود به زمین فرود آورد. فرشتگان وقتی آدم را با این هیئت دیدند به ضجه در آمده و گریستند و به درگاه حق تعالی عرضه داشتند: پروردگارا مخلوقی را آفریدی و از روح خود در او دمیدی و فرشتگانت را به سجده کردنش وادار نمودی حال با یک گناه رنگ سفیدش را به سیاهی مبدل فرمودی!؟

[ویکی اهل البیت] اَیّام بیض، عنوانی برای روزهای سیزدهم، چهاردهم و پانزدهم ماه های قمری.
از آن جا که نور ماه در شب های این ۳ روز از شب های دیگر بیشتر است. مطابق رسم عرب در نام گذاری روزهای مختلف ماه به تناسب روشنایی شب ها، بدین نام خوانده شده اند. تعریف ایّام البیض به این سه روز در میان فقیهان مشهور است.
در روایتی از پیامبر بزرگوار اسلام صلی الله علیه و آله چنین آمده است: وقتی حضرت آدم علیه السلام دچار آن خطا (ترک اولی) گردید، بدنش سیاه شد؛ سپس به او الهام گردید که این سه روز یعنی روزهای 13و14و15 را روزه بگیرد و هر روز از این سه روز را که روزه گرفت، یک قسمت از بدنش سفید گردید؛ یعنی پس از سه روز، تمام بدنش سفید شد و به همین علت به این سه روز، روزهای سفید گفته شد.
قول مقابل، تعریف آن به پنجشنبه دهه اوّل و دهه آخر و چهارشنبه دهه وسط هر ماه است. در بیان سبب نام گذاری ایام بیض، باورهایی اسطوره ای نیز نقل شده است.
از دیگر نام های این ایام، اَواضح و غُرّ است.
لحن برخی اخبار درباره روزه ایام بیض چنان است که گویا در دوران پیش از اسلام هم، صیام ۳ روز در هر ماه امری مستحسن بوده، و روزه حضرت ابراهیم دانسته می شده است.
پیامبر صلی الله علیه و آله ضمن ترغیب بدان، از مردم خواسته اند که صیام ماهانه خویش را در ایام بیض قرار دهند. از دیگر سو، روایاتی که بر استحباب روزه ایام بیض دلالت دارند، متعدد و دارای مضامینی متفاوت هستند؛ بعضی تنها به استحباب صیام روز سیزدهم از هر ماه نظر دارند (برای آشنایی با نقل های متفاوت این گونه روایات بجز آن که گفته شد به این منابع رجوع کنید:
کثرت نقل احادیث درباره ایام بیض توسط محدثان، حکمت هایی که برای آن برشمرده اند و شواهد موجود در سفرنامه ها و تذکره ها، همگی حاکی از توجه عمومی به این سنت است.

[ویکی اهل البیت] ایّام البیض. این صفحه مدخلی از فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام است
سیزده، چهارده و پانزدهم هر ماه.
علت نامگذاری این سه روز به ایام البیض، مهتابی بودن شب های آن ها است که ماه با غروب خورشید، طلوع، و تا طلوع آن نورافشانی می کند. تعریف ایام البیض به این سه روز، در میان فقیهان مشهور است و قول مقابل، تعریف آن به پنج شنبه دهه اول و دهه آخر و چهارشنبه دهه وسط هر ماه است. از آن به مناسبت در باب صوم سخن رفته است.
از ایامی که روزه در آن ها به طور ویژه دارای فضیلت بسیار است، ایّام البیض است.
جمعی از پژوهشگران زیر نظر سید محمود هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، جلد 1، ص 740.