ایا

/~AyA/

مترادف ایا: ای، هلا

معنی انگلیسی:
if, whether, interrogative particle, o!, o!

لغت نامه دهخدا

( آیا ) آیا. ( ادات استفهام ) کلمه ای است که بدان طلب دانستن و استفهام کنند :
فروماند و از کارش آمد شگفت
بسی با دل اندیشه اندرگرفت
که آیا بهشت است یا بزمگاه
سپهر برینست یا چرخ ماه ؟
فردوسی.
مشتاق آن نگارم آیا کجاست گوئی
با ما نمی نشیند بی ما چراست گوئی ؟
اوحدی.
و بیشتر در فارسی بمدّ حرف ماقبل آخر کلمه برای افاده استفهام اکتفا کنند. و هیچ و مگر نیز در پاره ای مواضع معنی استفهام دهد و مرادف آیاباشد.
- آیا بود، بود آیا ؛ برای ترجّی و تمنی است ، بمعنی تواندبود :
بود آیا که در میکده ها بگشایند
گره از کار فروبسته ما بگشایند؟
حافظ.
آنانکه خاک را بنظر کیمیا کنند
آیا بود که گوشه چشمی بما کنند؟
حافظ.

ایا. [ اَ ] ( حرف ندا ) به معنی ای است که به عربی «یا» گویند که حرف ندا باشد. ( انجمن آرا ) ( آنندراج ) ( برهان ) :
ایا خورشید سالاران گیتی
سوار رزم ساز و گرد نستوه.
رودکی.
ایا سرو نو در تک و پوی آنم
که فرغندواری بپیچم به تو بر.
رودکی.
ایا ز بیم زبانم نژند گشته و هاژ
کجا شد آن همه دعوی کجا شد آن همه ژاژ.
لبیبی.
ایا کرده در بینی ات حرص و رس
از ایزد نیایدت یک ذره ترس.
لبیبی.
ایا نشسته به اندیشگان حزین و نژند
همیشه اختر تو پست و طالع تو بلند.
آغاجی.
فربه کردی تو کون ایا بدسازه
چون دنبه گوسفند در شبغازه.
عماره مروزی.
ایا شاهی که ملک تو قدیم است
نیاکت برد پاک از اژدهاکا.
دقیقی.
ایا باد بگذر به ایران زمین
پیامی ز من بر به شاه گزین.
فردوسی.
ایا شاه محمود کشورگشای
ز کس گر نترسی بترس از خدای.
فردوسی.
ایا خواجه همداستانی مکن
که بر من تحمل کند ابتری.
منوچهری.
ایا بدولت دنیا فریفته دل خویش
بشادکامی تاز و بکام و لهو وخطر.
ناصرخسرو.
امروز ارمز است ایا یار غمگسار
برخیز و ناز کم کن و آن جام می بیار.
مسعودسعد.
ایا ستاره خوبان خلخ و یغما
به دلبری دل ما را همی زنی یغما.
معزی.
بیشتر بخوانید ...

فرهنگ فارسی

( آیا ) ( ادات استفهام ) کلمه ایست که بدان طلب دانستن و استفهام کنند . یا آیا بود ترجی و تمنی را رساند بود آیا.
حرف ندا به معنی ای، ادات استفهام، کلمه درمقام استفهام وطلب دانستن
ای : ( ایا شاه محمود کشور گشای زمن گرنترسی بترس از خدای . ) (شاهنامه )
روشنی و درخشندگی آفتاب و حسن آن

فرهنگ معین

( آیا ) (ادات استفهام ) کلمه ای است که بدان کلمه طلب دانستن و استفهام کنند.
( اَ ) حرف ندا به معنای «ای ».

فرهنگ عمید

( آیا ) کلمه ای که در مقام استفهام و طلب دانستن به کار می رود.
ای.

گویش مازنی

/ayyaa/ ابیا پرنده ای از خانواده ی آب چلیک & آیا از اصوات

دانشنامه اسلامی

[ویکی الکتاب] معنی أَیّاً مَّا: هرکدام
معنی أَثَاماً: سزا-مجازات - کیفر سخت
معنی أَثْخَنتُمُوهُمْ: بسیار آنها را کشتید- برآنها غلبه کردید - آنان را از قدرت و توان انداختید (کلمه اثخان به معنای بسیار کشتن ، و غلبه و قهر بر دشمن است . کلمه ثِخَن به معنی غلظت و بی رحمی است و اثخان کسی به معنی بازداشتن و مانع حرکت وجنبش او شدن است مثلاً با کشتن او . د...
معنی أَثَرِ: اثر-جای پا
معنی أَثَرْنَ: زیر ورو کردند-برپا نمودند
معنی أَثَرِی: در پی من
معنی أَثْقَالاًَ: بارهای سنگین
معنی أَثْقَالَکُمْ: بارهای سنگینتان
معنی أَثْقَالَهَا: بارهای سنگینش
معنی أَثْقَالَهُمْ: بارهای سنگینشان
معنی أَثْقَلَت: آن زن سنگین شد
معنی أَثْلٍ: نام گیاهی بی میوه(طرفاء)
معنی أَثُمَّ: آیا بعد از
معنی أَثْمَرَ: میوه داد
ریشه کلمه:
ایی (۶۲۸ بار)

دانشنامه عمومی

آیا (سرزمین آلتای). آیا ( به لاتین: Aya ) یک منطقهٔ مسکونی در روسیه است که در سرزمین آلتای واقع شده است. [ ۱]
عکس آیا (سرزمین آلتای)عکس آیا (سرزمین آلتای)

ایا ( به اسپانیایی: Aia ) یک شهرستان در اسپانیا است که در استان گیپوسکوا واقع شده است. [ ۱]
عکس ایاعکس ایا
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف

دانشنامه آزاد فارسی

اُیا (Oya)
در میان قوم یوروبادر نیجریه، الهۀمادر. بر توفان فرمان می راند و با شانگومرتبط است.

مترادف ها

if (حرف ربط)
چه، اگر، چنانچه، ایا، کاش، هر گاه، خواه، هر وقت، ای کاش، بفرض

whether (حرف ربط)
چه، ایا، خواه

فارسی به عربی

اذا , سواء

پیشنهاد کاربران

منبع. عکس فرهنگ ریشه واژگان فارسی دکتر علی نورایی
منبع. عکس فرهنگ پاشنگ
واژه ی آیا از ریشه ی حرف آ و واژه ی یا فارسی هست
زبان های ترکی�در چند مرحله بر�زبان فارسی�تأثیر گذاشته است. نخستین تأثیر زبان ترکی بر پارسی، در زمان حضور سربازان تُرک در ارتش�سامانیان�روی داد. پس از آن، در زمان فرمان روایی�غزنویان، �سلجوقیان�و پس از�حملهٔ مغول، تعداد بیشتری�وام واژهٔ�ترکی به زبان فارسی راه یافت؛ اما بیشترین راه یابی واژه های ترکی به زبان فارسی در زمان فرمانروایی�صفویان، که ترکمانان�قزلباش�در تأسیس آن نقش اساسی داشتند، و�قاجاریان�بر ایران بود.
...
[مشاهده متن کامل]

• منابع ها. تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. اول و دوم، انتشارات ققنوس، ۱۳۷۴
• تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. سوم، انتشارات بدیهه، ۱۳۷۴
• حسن بیگ روملو، �احسن التواریخ� ( ۲ جلد ) ، به تصحیح�عبدالحسین نوایی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۹. ( مصحح در پایان جلد اول شرح مفصل و سودمندی از فهرست لغات�ترکی�و�مغولی�رایج در متون فارسی از سده هفتم به بعد را نوشته است )
• فرهنگ فارسی، محمد معین، انتشارات امیر کبیر، تهران، ۱۳۷۵
• غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، ۱۳۸۶
• فرهنگ کوچک زبان پهلوی، دیوید نیل مکنزی، ترجمه مهشید فخرایی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ۱۳۷۹

ایاایاایاایاایاایا
و بیشتر در فارسی بمدّ حرف ماقبل آخر کلمه برای افاده استفهام اکتفا کنند. و هیچ و مگر نیز در پاره ای مواضع معنی استفهام دهد و مرادف آیاباشد.
منبع. لغت نامه دهخدا
اقای دکتر کزازی چحوری دکتر شدن که نمیدونند ایا همون اگر هست و هیچ فرقی ندارد فقط بخاطر تلفظ عامیانه بشکل کلمه جدید وارد شده ولی معنیش اگر هست. اصلا ربطی به حرف ندای یا ندارد. اون ایا یا ایها الساقی ایا
...
[مشاهده متن کامل]
در اینجا همون ایها هست که نویسنده بخاطر وزن و قافیه دادن به جمله تولید کرده و ربطی به ایا رایج ندارد

دوستان یکی از نکات مهم اینه که خطی که قبلا استفاده میشد فتحه کسره ضمه داخلش بود نه روی حروف. حتی خط عربی که برای ترکی استفاده میشد تا اخر به این نحو استفاده شد. برای فارسی هم ابتدا بدین گونه بود بعدها
...
[مشاهده متن کامل]
بمرور این رویه تغیر کرد یعنی شروع کردند به گذاشتن فتحه و کسره و ضمه روی حرف و از اینجا به بعد خواندن کلمات متفاوت شد. کلمه ایا بدون کلاهک می باشد در حالی که اکنون آیا نوشته و خوانده میشود قبلا ایا نوشته میشد و اَیَا خوانده میشد که فرمت و خوانشی از اگر بود و اصلا برای سوال کردن نبود در تمام شعرها و متون هم به همین معنی هست ولی اواخر کاربردش تغیر کرد. در قدیم الف بدون کلاهک فتحه خوانده میشد مثل اکبر و کسی انرا آکبر نمیخواند. لذا ایا همان اگر با تلفظ خفیف گ هست. ابنجوریه که بعضی از کلمات به درستی خوانده میشوند مثل افراد، اشخاص، اکبر، ارباب، ولی بعضی ها به اشتباه و تغیر تلفظ آ تلفظ میشوند مثل ایا

در همین بیت
ایا انکه تو افتاب همی
چه بودت که بر من نتابی همی
با گذاشتن اگر میبینید که دقیقا معنی اگر داره و یکی هست و شرطی هست
معنی: اگر تو افتاب همه هستی چرا به من نمیتابی. لذا همونجور که قبلا عرض گردم از اگر ترکی گرفته شده شرطی هست ولی بعد از آیا شدن و تغیر تلفظ استفهامی هم شده و الان بیشتر استفهامی استفاده میشه. آیا به مدرسه رفتی؟ کاملا استفهامی
...
[مشاهده متن کامل]

اَیاَ سن گونسین نیه منه اسمیرسین

در تمام متون قبلی ایا بدون کلاه و قابل جایگزینی با اگر هست
نوشتار درست و قدیمی آیا، کلمه ایا هست و این کلمه استفهام از ترکی وارد فارسی شده و مشتقی از اگر هست. چجوری کسانی مثل دکتر کزازی که ادعای زبان شناسی دارند مثل یک ادم عادی و با احتمالات نظر میدن. ایا هیچ ربطی به یا نداره. ایا از اگر گرفته شده. در ترکی اگر و مگر با یوموشاک گ به صورت ماَیر و اَیَر گغته میشوند و در حالا خلاصه تر اَیاَ گفته میشوند در خط قدیم فتحه و کسره و ضمه داخل نوشتار بود یعنی ا بدون کلاه فتحه خوانده میشد نه الف لذا عبارت اَیاَ نوشته میشد که بعد از تغیر تدریجی فرمت خواندن و نوشتن کلمه کلاه دار و به صورت آیا نوشته شد. لذا مگر، اگر و آیا سه کلمه هستند که یک خواستگاه دارند. شما هیچوقت نمیتونید آیا و یا رو بجای همدیگه بکار ببرید بلکه هرکدام کاربرد و گرامر جدایی دارند.
...
[مشاهده متن کامل]

در ترکی مگر یعنی شاید، اگر یا ایا قید شرط می باشد و می قید استفهام

نام خدا و پادشاه مردمان زاگرس در ناحیه خوزستان و لرستان به مرکزیت مسجدسلیمان و ایذه ( آیاپیر )
اسم Aya هست
می تونید سرچ کنید
آیا :چرا: ( به انگلیسی ) :why , is
ایا=ای
حرف ندا است.
ایا سوسن بنا گوشی که داری به رشک خویشتن هر سوسنی را👇👇
ای آنکه رویت مانند سوسن است و همه سوسن ها بە تو رشک میورزند.
آیا ، اسم دختره ترکی به معنی ( به ماه ) هستش . . . . خیلی هم زیباست . . .
Aya 🌙
ایا:
دکتر کزازی در مورد واژه ی " ایا" می نویسد : ( ( ایا واژه ی فراخواند ( ندا ) است و ریختی کهن تر از "ی" می باید بود. چنان می نماید که ریختی دیگر از ایا "یا" است: که آن نیز به نشانه ی فراخواند به کار می رود نمونه را در این جمله آشنا:" یا علی! مدد ! " . ) )
...
[مشاهده متن کامل]

( ( ایا آنکه تو آفتابی همی!
چه بودت که بر من نتابی همی؟ ) )
( نامه ی باستان ، جلد اول ، میر جلال الدین کزازی ، 1385، ص 202 )

معنی مشهور �آیا� همان ادات پرسش معروف است، امّا احیاناً در متون قدیم با معانی دیگری از آن روبه رو می شویم که ذیلاً به تعدادی از آن ها اشاره می شود:
الف ) حسرت و افسوس؛ چنان که در این بیت سعدی آمده است:
...
[مشاهده متن کامل]

گفتم آیا که در این درد بخواهم مردن
که محال است که حاصل کنم این درمان را
با اندک تأمّلی در بیت دانسته می شود که هیچ پرسشی، نه حقیقی و نه مجازی، در آن وجود ندارد و تنها چیزی که از آیا دانسته می شود، دریغ و حسرت و افسوس است. ( برگ نیسی، غزلیّات سعدی، ص۵۳ )
سعدی در این حکایت نیز آیا را در همین مفهوم آورده است:
یکی متّفق بود بر منکَری
گذر کرد بر وی نکومحضری
نشست از خجالت عرق کرده روی
که آیا خجل گشتم از شیخ کوی!
شنید این سخن پیر روشن روان
بر او بربشورید و گفت ای جوان
نیاید همی شرمت از خویشتن
که حق حاضر و شرم داری ز من؟
قطعاً در سخن مردی که از شیخ کوی شرمنده شده هیچ پرسشی وجود ندارد و او با تعبیر �آیا خجل گشتم…� فقط از افسوس خویش از شرمساری در برابر شیخ نکومحضر خبر می دهد.
این معنی آیا گویا تحوّل یافتۀ قید �آی� است. آی که در برخی متون به صورت �ای� هم ضبط شده، در متون کهن اسم صوتی بوده است برای بیان حسرت و افسوس. به عنوان مثال رابعه دختر کعب سروده است:
کاشک من از تو برستمی به سلامت
آی فسوسا کجا توانم رستن؟!
این مفهوم تحسّر و افسوس گویا تا روزگار مولّف صحاح الفرس هم از آیا دریافت می شده که در تعریف آن نوشته است:
� کلمه ای است که نومیدان گویند بر طریق استخبار و استفهام تا معلوم شود که مطلوب به حصول خواهد رسید یا نه؟�
البتّه چنانچه از شواهد سخن سعدی پیدا بود دلالت آیا بر افسوس و حسرت بدون استفهام و استخبار نیز صورت می گرفته است.
و آیا از آیا در این بیت دیگر سعدی چیز دیگری جز همان حسرت و دریغ دریافت می شود:
آیا که به لب رسید جانم
آوخ که ز دست شد عنانم!
ب ) در معنی �آوخ� و بیان شگفتی یا تأکید معنی شرط؛ مثل این بیت انوری:
چاکر او باش آیا گر میسّر گرددت
بس خداوندی که بر اقران کنی زآن چاکری!
یعنی اگر بندۀ این ممدوح شوی آوخ که چه خداوندی ها در آن چاکری نصیب تو خواهد شد! بدیهی است که در بیت هم هیچ مفهومی از استفهام وجود ندارد و اگر مفهومی برای آیا قایل شویم چیزی جز مفهوم آوخ برای بیان شگفتی یا تأکید شرط جمله نخواهد بود.
ج ) قید شک؛ چنان که خاقانی سروده است:
آباد بر آن شب که شب وصلت ما بود
آیا که نه شب بود که تاریخ بقا بود
یعنی: گویا آن شب وصال شب نبود…
نقل از محمد رضا ترکی

مشاهده ادامه پیشنهادها (١٠ از ١٤)

بپرس