اکوئینکوم

آکوئینکوم. آکوئینکوم یک شهر باستانی بود که در شمال شرقی استان پانونیا در امپراتوری روم قرار داشت. ویرانه های شهر در پایتخت مجارستان، بوداپست در منطقهٔ اُبودا قرار دارد. در آستانهٔ فتح رومی ها، قبیله های سلتی اِراویسکی در این مکان مستقر بودند، استحکامات آنان از تپه گلرت تا محله تابان و شمال در بوداپست گسترده بود. رومی ها در قرن یکم تا دانوب پیشروی کردند و به سرعت به اهمیت این مکان پی برده، محل استقرار سلت ها را گرفته و اردوگاه های نظامی جهت دفاع از سر حدات و کشتی های رودخانه برپا کردند. پایتخت استان پانونیای سفلی، آکوئینکوم پس از آن گسترش پیدا کرد. [ ۱] شهر در زمان اوج خود در قرن سوم میلادی ده تا پانزده هزار ساکن داشته است. [ ۲]
کلودیوس در حدود سال ۴۵ محدودهٔ امپراتوری روم را تا پیچ دانوب گسترش داد و اولین لژیون ( به لاتین: ala Hispanorum I ) در ویزی واروش که امروز در منطقهٔ قلعه و ناحیهٔ ۲ بوداپست است، برپا شد. بقایای یک تکه کاشی سقفی که نام لژیون دوم آدیوتریکس ( به لاتین: Legio II Adiutrix ) بر آن حک شده گویای آن است که در زمان دومیتیان یک لژیون دیگر در اُبودا ساخته شده که تا قرن پنجم نیز پابرجا بوده است. تراژان در سال ۱۰۶ پانونیا را به دو بخش پانونیای علیا با مرکزیت کارنونتوم و پانونیای سفلی با مرکزیت آکوئینکوم تقسیم کرد. در زمان او ساخت آبگذرهای شمالی - جنوبی و توسعهٔ شهری در بخش غیرنظامی آکوئینکوم آغاز شد. رتبهٔ آکوئینکوم در زمان هادریانوس به شهر ( به لاتین: municipium ) ارتقاء پیدا کرد و دیواری بر گرد شهر کشیده شد. به دستور آنتونیوس پیوس در بخش نظامی آمفی تئاتری ساخته شد. در سال ۲۶۰ رکسلان ها، سرمتی ها و کوآدها بر لیمس پانونیا حمله کردند که در نتیجه به لژیون قسمت نظامی و قسمت غیرنظامی خساراتی وارد شد. در سال ۲۹۴ در زمان دیوکلسین، تحت عنوان اصلاحات اداری پانونیا به چهار قسمت تقسیم شد و به موجب آن آکوئینکوم به مرکز نظامی استان والریا و پایگاه فرمانده نظامی استان تبدیل شد. در اواخر قرن چهارم و ابتدای قرن پنجم جمعیت قسمت غیرنظامی رو به کاهش گذاشت و در زمان والنتینیان سوم، هونها بر رومیها پیروز شده و بر کل پانونیا چیره گشتند. [ ۳]
موزهٔ آکوئینکوم در سال ۱۸۹۴ افتتاح شد و تا اکنون برای عموم برپاست. یافته های باستانشناسی از مهرابهٔ آکوئینکوم و دیگر نقاط درحیاط و داخل موزه نگهداری می شوند. [ ۴]