اکبرنامه

اکبرنامه (منظومه). اَکْبَرنامه (۲)
سرودۀ حمیدالله کشمیری، منظومه ای حماسی ـ تاریخی، در جنگ های وزیر محمداکبرخان ( ـ۱۲۶۳ق) با انگلیسی ها. این اثر نوعی جنگ نامه در ستایش محمداکبرخان از قهرمانان تاریخ افغانستان و پسر امیردوست محمدخان، فرمانروای کابل ( ـ۱۲۷۸ق)، است که در ۱۲۵۹ـ۱۲۶۰ق سروده شده است. در این اثر چهره های دیگر، چون دوست محمدخان، شاه شجاع و محمدزمان خان نیز به خوبی وصف شده اند و چون گزارشی روشن دربارۀ پاره ای از رویدادهای جنگ اول افغانستان و انگلیس دارد، از ارزش تاریخی نیز برخوردار است. شعر آن ساده و روان و حاوی ضرب المثل ها، حِکَم و صنایع بدیعی است (کابل، ۱۳۳۰ش).

اکبرنامه (کتاب). اکبرنامه (۱)
تألیف ابوالفضل علامی، کتابی به فارسی در ۳جلد، در تاریخ فرمانروایی جلال الدین اکبر گورکانی . نویسنده مطالب کتاب را از زمان حضرت آدم (ع ) شروع کرده و آن را تا ۱۰۱۱ق ادامه داده است. کتاب حاوی مطالبی در اوضاع سیاسی و اجتماعی هند، ایران و ماوراءالنهر و کیفیت زندگی مردم این مناطق است . با کشته شدن مؤلف، تألیف کتاب نیمه تمام ماند و، به فرمان شاه جهان، عنایت الله لاهوری ، احتمالاً به همراهی چند تن دیگر، وقایع کتاب را تا ۱۰۱۴ق تکمیل کرد. اکبرنامه، که مفصل ترین و معتبرترین تاریخ دورۀ اکبرشاه است، علاوه بر ارزش تاریخی ، از لحاظ سبک جدید در نثر فارسی نیز حائز اهمیت است . این کتاب نخست با چاپ سنگی (لکهنو، ۱۸۷۶) و سپس با تصحیح آغا احمدعلی و عبدالرحیم (کلکته ۱۸۷۷ـ۱۸۸۶)، انتشار یافت. بنجامین بوریج نیز آن را به زبان انگلیسی ترجمه و منتشر کرده است (کلکته، ۱۸۹۷ـ۱۹۲۱). برخی کتاب آیین اکبری تألیف همین مؤلف را هم جزء اکبرنامه و جلد آخر آن دانسته اند. ولی این نظر صحیح نیست و آیین اکبری اثری جداگانه است. نیز ← آیین_اکبری