بازی محلی سنتی به نظر می رسد که اصطلاحاتی مانند �آچمرز�، �گوی�، �نعل کردن�، �کاپیتان�، �شارژ گوی� و. . . در آن به کار رفته اند. برای پاسخ دقیق و مستند، نیاز است این بازی و اصطلاحات مربوط به آن را شناسایی کنیم.
... [مشاهده متن کامل]
- - -
🔍 تحلیل و تفسیر اصطلاحات و متن
۱. آچمرز ( آچ مات مرز؟ )
واژه ی آچمرز احتمالاً ترکیبی از واژه ترکی �آچماق� ( a�maq به معنی باز کردن ) و واژه ای مثل �مرز� یا �مات� در شطرنج است.
اما محتمل تر این است که از واژه ترکی آچماز ( a�maz ) آمده باشد، به معنای �گیر کردن� یا �در بن بست بودن�، که معادل ترکی آذربایجانی برای "مات" در شطرنج هم هست.
مثال ترکی آذربایجانی:
> "O, şahmatda a�maz vəziyyətə d�şd�" یعنی "او در شطرنج به وضعیت مات افتاد. "
نتیجه:
�آچمرز� در اینجا به معنای گیر افتادن بازیکن در میان حریفان یا موقعیتی که راه فرار و بازیابی وجود ندارد است.
- - -
۲. شرح بازی ( بازسازی بر اساس متن شما )
بازی با گوی و چوب یک متری انجام می شود. چند ویژگی از آن:
تیمی است، کاپیتان و بازیکنان عادی دارد.
بازیکنان به نوبت گوی را از مبدأ به سمت انتهای زمین می زنند، چنان که یاران حریف نتوانند آن را بگیرند.
اگر شارژ ( حق یا توان زدن ) بازیکنان تمام شود، کاپیتان با چهار ضربه به ایستگاه می رود و برمی گردد تا شارژ تیمش را احیا کند.
اگر کاپیتان بازیکن خوبی نباشد، در میان بازیکنان حریف گیر می افتد ( آچمرز ) و نعلش می کنند ( احتمالاً یعنی حذف یا دستگیرش می کنند ) .
- - -
۳. نعل کردن چیست؟
�نعل کردن� در فرهنگ شفاهی مناطق ترک نشین ایران ( مثل آذربایجان ) یا ترکمن ها گاهی به معنای گرفتن و محدود کردن حرکت یا کنایه ای برای گیر انداختن و از کار انداختن کسی است.
- - -
📚 منابع معتبر مرتبط با این نوع بازی ها:
۱. کتاب های مردم شناسی و بازی های محلی
برای این نوع بازی ها، به منابع زیر می توان رجوع کرد:
الف ) کتاب ها:
بازی های محلی ایران، تألیف دکتر علی اکبر ناظمیان پور
فرهنگ بازی های محلی ایران، نوشته ی عزت الله الوندی
ورزش های بومی و محلی ایران، نوشته ی دکتر نصرالله سجادی
بازی های محلی در آذربایجان – مجموعه مقالات از دانشگاه تبریز یا موسسه های فرهنگی محلی
ب ) پایان نامه ها:
پایان نامه های مربوط به بازی های محلی که در �پایگاه اطلاعات علمی ایران ( gsi. ir یا irandoc. ac. ir ) � موجودند.
- - -
۲. منابع شفاهی و میدانی
بازی هایی مثل این، معمولاً ثبت مکتوب ندارند و از طریق حافظه قومی و شفاهی نسل های گذشته منتقل شده اند. در این موارد:
مصاحبه با سالمندان مناطق آذربایجان یا ترکمن صحرا مفید است.
مستندسازی توسط انجمن های مردم شناسی ( مثل سازمان میراث فرهنگی ) .
- - -
✅ جمع بندی
بازی شرح داده شده نوعی بازی بومی و تیمی با گوی و چوب است، احتمالاً ریشه در بازی های محلی ترکی زبانان ایران دارد.
اصطلاح آچمرز از ترکی آذربایجانی �a�maz� به معنای بن بست و گیر افتادن گرفته شده است.
�نعل کردن� به معنی گیر انداختن یا محدود کردن بازیکن است.
برای مطالعه ی مستندتر، پیشنهاد می شود به کتاب های مردم شناسی بازی های محلی یا پژوهش های دانشگاهی مربوط به مناطق ترک نشین ایران رجوع کنید.
- - -
... [مشاهده متن کامل]
- - -
🔍 تحلیل و تفسیر اصطلاحات و متن
۱. آچمرز ( آچ مات مرز؟ )
واژه ی آچمرز احتمالاً ترکیبی از واژه ترکی �آچماق� ( a�maq به معنی باز کردن ) و واژه ای مثل �مرز� یا �مات� در شطرنج است.
اما محتمل تر این است که از واژه ترکی آچماز ( a�maz ) آمده باشد، به معنای �گیر کردن� یا �در بن بست بودن�، که معادل ترکی آذربایجانی برای "مات" در شطرنج هم هست.
مثال ترکی آذربایجانی:
> "O, şahmatda a�maz vəziyyətə d�şd�" یعنی "او در شطرنج به وضعیت مات افتاد. "
نتیجه:
�آچمرز� در اینجا به معنای گیر افتادن بازیکن در میان حریفان یا موقعیتی که راه فرار و بازیابی وجود ندارد است.
- - -
۲. شرح بازی ( بازسازی بر اساس متن شما )
بازی با گوی و چوب یک متری انجام می شود. چند ویژگی از آن:
تیمی است، کاپیتان و بازیکنان عادی دارد.
بازیکنان به نوبت گوی را از مبدأ به سمت انتهای زمین می زنند، چنان که یاران حریف نتوانند آن را بگیرند.
اگر شارژ ( حق یا توان زدن ) بازیکنان تمام شود، کاپیتان با چهار ضربه به ایستگاه می رود و برمی گردد تا شارژ تیمش را احیا کند.
اگر کاپیتان بازیکن خوبی نباشد، در میان بازیکنان حریف گیر می افتد ( آچمرز ) و نعلش می کنند ( احتمالاً یعنی حذف یا دستگیرش می کنند ) .
- - -
۳. نعل کردن چیست؟
�نعل کردن� در فرهنگ شفاهی مناطق ترک نشین ایران ( مثل آذربایجان ) یا ترکمن ها گاهی به معنای گرفتن و محدود کردن حرکت یا کنایه ای برای گیر انداختن و از کار انداختن کسی است.
- - -
📚 منابع معتبر مرتبط با این نوع بازی ها:
۱. کتاب های مردم شناسی و بازی های محلی
برای این نوع بازی ها، به منابع زیر می توان رجوع کرد:
الف ) کتاب ها:
بازی های محلی ایران، تألیف دکتر علی اکبر ناظمیان پور
فرهنگ بازی های محلی ایران، نوشته ی عزت الله الوندی
ورزش های بومی و محلی ایران، نوشته ی دکتر نصرالله سجادی
بازی های محلی در آذربایجان – مجموعه مقالات از دانشگاه تبریز یا موسسه های فرهنگی محلی
ب ) پایان نامه ها:
پایان نامه های مربوط به بازی های محلی که در �پایگاه اطلاعات علمی ایران ( gsi. ir یا irandoc. ac. ir ) � موجودند.
- - -
۲. منابع شفاهی و میدانی
بازی هایی مثل این، معمولاً ثبت مکتوب ندارند و از طریق حافظه قومی و شفاهی نسل های گذشته منتقل شده اند. در این موارد:
مصاحبه با سالمندان مناطق آذربایجان یا ترکمن صحرا مفید است.
مستندسازی توسط انجمن های مردم شناسی ( مثل سازمان میراث فرهنگی ) .
- - -
✅ جمع بندی
بازی شرح داده شده نوعی بازی بومی و تیمی با گوی و چوب است، احتمالاً ریشه در بازی های محلی ترکی زبانان ایران دارد.
اصطلاح آچمرز از ترکی آذربایجانی �a�maz� به معنای بن بست و گیر افتادن گرفته شده است.
�نعل کردن� به معنی گیر انداختن یا محدود کردن بازیکن است.
برای مطالعه ی مستندتر، پیشنهاد می شود به کتاب های مردم شناسی بازی های محلی یا پژوهش های دانشگاهی مربوط به مناطق ترک نشین ایران رجوع کنید.
- - -
آچمرز چیدن بازیکنان در گوی بازی که با یک چوب یک متری گوی را از مرزمبداء به انتها وپشت بازیکنان حریف چنان میزنندکه یاران گوی گیر ازسرعت ضربه ان عاجز گرفتن آن میشوند وبازیکنانی که شارژ گوی زدنشان تمام شده
... [مشاهده متن کامل]
... [مشاهده متن کامل]
چنانچه با چهار ضربه کاپیتان باسرعت به ایستگاه بروند وبرگردند دوباره همه شارژ میشوند بقول ما قدیمی ها یاران عادی سه گوی و رهبر یاکاپیتان چهار گوی ولی اگرگوی زن ماهری نباشد کاپیتان در میان یاران حریف آرچمرز گرفتار می آید تا نعلش کنند باز میدان عوض میکند