اپیستمه

اپیستِمِه در فلسفه، ( به انگلیسی: Episteme ) ; ( یونانی باستان: ἐπιστήμη  epistēmē  "علم، دانش"؛ ( به فرانسوی: épistème ) ) دانش یا درک است. اصطلاح معرفت ( شاخهٔ فلسفه در باب معرفت ) از اپیستِمِه گرفته شده است. میشل فوکو در تحلیل مرفولوژیک دانش به وجود قالب های معرفتی بنیادین به نام اپیستمه اشاره می کند یعنی هر یک از ادوار تاریخی ترکیب خاصی از دانش اجتماعی ایجاد می کنند که فوکو آن را یک اپیستمه یعنی شناخت یا صورت بندی دانایی می نامد. [ ۱]
فوکو اپیستمه را این گونه تعریف می کند: همه مناسباتی که میان بخش های گوناگون علم در طول یک دوره مفروض موجودند. سه شناخت موردنظر فوکو عبارت اند از دانش موجودات زنده، دانش قوانین زبان و دانش امور اقتصادی. [ ۱]
افلاطون، به پیروی از گزنفون، اپیستمه را در برابر دوکسا قرار می دهد: باور یا عقیده رایج. [ ۲] اصطلاح اپستمه نیز از techne متمایز می شود: یک صنعت یا عمل کاربردی. [ ۳] در «گفتگوی پروتاگوراس - افلاطون» سقراط اشاره می کند که نوس و اپیستمه پیش نیاز مکتب تدبیر و احتیاط ( فرادانی ) هستند.