اویشن

آویشن. آویشن[ ۲] یا گلوفته و یا آزربه ( نام علمی: Thymes ) سرده ای از تیره نعناعیان است. آویشن حدود ۳۵۰ گونه دارد. در ایران ۱۴ گونه گیاه معطر و چند ساله دارد. [ ۳] این سرده به مرزنگوش بسیار نزدیک است و در مناطق کوهستانی می روید.
در تحقیقی دربارهٔ اثرات گیاهان درمنه، اسطوخودوس و آویشن شیرازی بر روی باکتری های Pseudomonas aeruginosa، Staphylococcus aureus و Klebsiella pneumoniae که در سال ۲۰۱۴ انجام شد، مشاهده شده است که هر ۳ اسانس دارای اثر مهارکننده بر روی باکتری های بیماری زا هستند؛ اما اسانس گیاه آویشن شیرازی دارای اثر بهتری در مهار باکتری ها نسبت به اسانس گیاهان دیگر داراست. [ ۴]
در یک تحقیق که در سال ۲۰۱۲ در مجله تحقیقات علوم پزشکی منتشر شد، محققان به ۱۲۰ دانشجوی دختر، مکمل آویشن ( چهار بار در روز ) یا ایبوپروفن ( سه بار در روز ) برای درمان درد پریود دادند. پس از دو ماه درمان، هر دو گروه از زنان سطوح مشابهی از تسکین را گزارش کردند. این نشان می دهد که آویشن ممکن است جایگزین مناسبی برای ایبوپروفن با عوارض جانبی کمتر باشد. [ ۵]
هم چنین از آویشن در صنایع غذایی ( پیتزا، پاستا، ماهی، پنیر، لیکور، ذرت مکزیکی و… ) ، دارویی، بهداشتی و آرایشی استفاده می شود.
آویشنیان حدود ۳۵۰ گونه دارد، از جمله:
• آویشن اوراسیایی Thymus pannonicus
• آویشن پشمی Thymus pseudolanuginosus
• آویشن خزنده Thymus praecox
• آویشن زیره ای Thymus herba - barona
• آویشن لیمویی Thymus pulegioides
• آویشن معمولی ( یا آویشن باغی ) Thymus vulgaris
• آویشن مورودر Thymus moroderi
• سوسنبر Thymus capitatus
• ثومون Thymus serpyllum
• آویشن دنایی”Thymus Dena”
در زبان گزی ( گزبُرخوار ) به «آویشن»، «اوشنوم» و در زبان کردی کرمانشاهی «هه زوه» یا«هەزبێ» و در سایر مناطق کردزبان به آن «آنخ» یا «اَزوِه» یا «ازبوله» یا «هه زوه» گفته می شود. در زبان بهبهانی به آن «اوریشمک» گفته می شود. در زبان ترکی به «کهلیک اوتو» و در زبان لری به خصوص در مناطق بختیاری به این گیاه «اوشوم» و ( اِزبوئه ) گفته می شود. در زبان لری بهمئی به آن «گلوفته» می گویند. در زبان مردم رودبار استان گیلان به آن، «پلنگ مشک» می گویند و طعم دهنده اصلی غذایی به نام شامی رودباری است. یکی از گونه های این گیاه که در مناطق کوهستانی شمال خراسان به وفور یافت می شود به زبان کرمانجی «آنخ» نام دارد. در زبان لری دشمنزیاری کهگیلویه به آویشن، اوریشُم گفته میشود.

آویشن. آویشَن (thyme)
آویشَن
یکی از جنس۱ های متعلق به خانوادۀ نعناعیان۲، با نام Thymus. آویشن معمولی (T. Vulgaris) بومی مناطق مدیترانه ای است و بلندی آن به ۳۰ سانتی متر می رسد. این گیاه برگ هایی کوتاه و گل هایی صورتی دارد. برگ های معطر آن را برای طعم دادن به غذا استفاده می کنند. تاریخچه استفاده از آویشن به منزلۀ دارو دست کم به دو قرن قبل از میلاد می رسد. مادۀ مؤثر مهم این گیاه تیمول است که با دیگر مواد شیمیایی این گیاه، باعث افزایش ضربان قلب، تقویت قوای جسمانی و بهبود عمل دستگاه گوارش می شود. این گیاه مانند بسیاری از اعضای خانوادۀ نعناییان خاصیت ضدعفونی کنندگی دارد. نام آویشن شیرازی به گونۀ Zataria multiflora، بوته ای با گل های سفید و دارای خاصیت دارویی، از خانوادۀ نعناییان، اطلاق می شود.