اوپو ( Upu ) از شاهکان و پیشوایان قبایل ایرانی در قرن نُهم پیش از میلاد بود و محل حکمرانی او در حاشیهٔ دریاچه ارومیه یا گیلزان باستانی قرار داشت. گیلزان ناحیه مستقلی بوده و ظاهراً بعدها چون تسلط ماننا بر دیگران بسط یافت جزو ماننا یا اورارتو گشت یا میان آن دو تقسیم شد.
... [مشاهده متن کامل]
لشکرکشی های قرن نُهم پ م، سلاطین آشور به کوهستان زاگروس از آدادنراری در سال ۹۱۱ پ. م. آغاز شد و این سیاست توسط اخلاف وی همچنان ادامه یافت. آشوریان تا پایان دوران حکومت آشورناسیراپال دوّم از قلل مرزی زاگرس نگذشته به نقاط دور دست ایران نفوذ نمی کردند؛ ولی بعد از آنکه پایگاه جنگی در زاموآ برای خود ایجاد کردند در جهت سرزمین ماد آینده و دریای خزر تهاجمات سریع به عمل آمد.
سلمنسر سوم هنگام لشکرکشی که در سال ۸۲۸ پ. م. وقوع یافت بسیار پیر و فرسوده بود و به تن خویش در عملیات شرکت نجست و فرماندهی لشکریان آشور را تورتان دایان آشور ( سردار دایان آشور ) به عهده داشت. این بار لشکرکشی متوجه امارات کوچک جلگهٔ زاموآی ( ماننا ) داخلی بود. نخست دایان آشور از درهٔ زاب بزرگ حرکت کرد و به طرف خوبوشکیه واقع در جنوب دریاچه وان رفت و سپس از خاک شخصی بنام ماگدوبو - مالخیس گذشته بسوی جنوب شرقی روی آورد و وارد سرزمین اوآلکی شاه ماننا شد.
دایان آشور ادامهٔ لشکرکشی را با انحرافات جزئی از مسیر پیشین در سال ۸۲۷ پ. م. تکرار کرد و نخست به سوی زاب بزرگ حرکت کرد و سپس وارد ایالت گیلزان را در کرانهٔ غربی دریاچه ارومیه شد. آشوریان تعدادی دام های شاخ دار و اسب از گیلزان و پادشاهی ها و قبایل مجاور آن تا آندیا بر مسیر سفلای رود قزل اوزن به رسم خراج گرفتند و از ماننا و پارسوآ گذشته بسوی نامار سرازیر شدند. در بین راه دژ کوهستانی بوشتو را در مرز ماننا و پارسوآ و چند قلعهٔ دیگر ماننایی را تصرف کرده نامار تار و مار و به آتش و خون کشیده شد در پایان لشکر دایان آشور وارد ایالت آشوری زاموآ شدند.
در شرح لشکرکشی های ۸۳۴–۸۲۷ پ. م. اراضی مجاور دریاچه ارومیه و پارسوآ تحت حکومت شاهکان بسیار قلمداد شده اند. بدین قرار:
• اوپو - - - - - - - - - - - - - حاکم - - - - گیلزان
• اوآلکی - - - - - - - - - - حاکم - - - - ماننا
• شولوسونو - - - - حاکم - - - - هارونا احتمالاً ارمنستان
• آرتاسارو - - - - - - - حاکم - - - - شوردیرا یا شوردیره
• نیک دیارا - - - - - - حاکم - - - - آیدا؟
• نیک دیما - - - - - - حاکم - - - - نینی ( آریدو )
... [مشاهده متن کامل]
لشکرکشی های قرن نُهم پ م، سلاطین آشور به کوهستان زاگروس از آدادنراری در سال ۹۱۱ پ. م. آغاز شد و این سیاست توسط اخلاف وی همچنان ادامه یافت. آشوریان تا پایان دوران حکومت آشورناسیراپال دوّم از قلل مرزی زاگرس نگذشته به نقاط دور دست ایران نفوذ نمی کردند؛ ولی بعد از آنکه پایگاه جنگی در زاموآ برای خود ایجاد کردند در جهت سرزمین ماد آینده و دریای خزر تهاجمات سریع به عمل آمد.
سلمنسر سوم هنگام لشکرکشی که در سال ۸۲۸ پ. م. وقوع یافت بسیار پیر و فرسوده بود و به تن خویش در عملیات شرکت نجست و فرماندهی لشکریان آشور را تورتان دایان آشور ( سردار دایان آشور ) به عهده داشت. این بار لشکرکشی متوجه امارات کوچک جلگهٔ زاموآی ( ماننا ) داخلی بود. نخست دایان آشور از درهٔ زاب بزرگ حرکت کرد و به طرف خوبوشکیه واقع در جنوب دریاچه وان رفت و سپس از خاک شخصی بنام ماگدوبو - مالخیس گذشته بسوی جنوب شرقی روی آورد و وارد سرزمین اوآلکی شاه ماننا شد.
دایان آشور ادامهٔ لشکرکشی را با انحرافات جزئی از مسیر پیشین در سال ۸۲۷ پ. م. تکرار کرد و نخست به سوی زاب بزرگ حرکت کرد و سپس وارد ایالت گیلزان را در کرانهٔ غربی دریاچه ارومیه شد. آشوریان تعدادی دام های شاخ دار و اسب از گیلزان و پادشاهی ها و قبایل مجاور آن تا آندیا بر مسیر سفلای رود قزل اوزن به رسم خراج گرفتند و از ماننا و پارسوآ گذشته بسوی نامار سرازیر شدند. در بین راه دژ کوهستانی بوشتو را در مرز ماننا و پارسوآ و چند قلعهٔ دیگر ماننایی را تصرف کرده نامار تار و مار و به آتش و خون کشیده شد در پایان لشکر دایان آشور وارد ایالت آشوری زاموآ شدند.
در شرح لشکرکشی های ۸۳۴–۸۲۷ پ. م. اراضی مجاور دریاچه ارومیه و پارسوآ تحت حکومت شاهکان بسیار قلمداد شده اند. بدین قرار:
• اوپو - - - - - - - - - - - - - حاکم - - - - گیلزان
• اوآلکی - - - - - - - - - - حاکم - - - - ماننا
• شولوسونو - - - - حاکم - - - - هارونا احتمالاً ارمنستان
• آرتاسارو - - - - - - - حاکم - - - - شوردیرا یا شوردیره
• نیک دیارا - - - - - - حاکم - - - - آیدا؟
• نیک دیما - - - - - - حاکم - - - - نینی ( آریدو )
