اورامانی

طایفۀ کُرد ایران، از طوایف گوران، ساکن ناحیۀ اورامان در استان کرمانشاه، مرکّب از دو گروه عمدۀ جغرافیایی به نام اورامانی تخت (دشتی) و اورامانی لهون (کوهستانی). بخشی از اورامانی ها در کردستان عراق به سر می برند. اورامانی تخت از سه دسته به نام های حسن سلطانی، بهرام بیگی و مصطفی سلطانی تشکیل شده است. بیگ زادگان اورامانی خود را از نسل بهمن بن اسفندیار می دانند. اورامانی ها یکجانشین هستند و در بخش های مختلف این ناحیه سکونت دارند. حسن سلطان اورامانی لهون یکی از بزرگ ترین سرکردگان این مردم، در ۱۲۸۴ق، به دستور فرهادمیرزا معتمدالدوله حاکم کردستان کشته شد و بستگانش پس از دو ـ سه سال جنگ وگریز با قوای دولتی به عراق گریختند. جعفر سلطان سردار مقتصد اورامانی لهون از مخالفان انقلاب مشروطیت و متحد سالارالدوله بود. او از طرفداران دولت رضاشاه و یکی از عوامل تثبیت قدرت دولت در اورامان به شمار می آمد و در ۱۳۱۰ش از اجرای دستور دولت مبنی بر خلع سلاح خودداری کرد و پس از مدتی جنگ وستیز با ارتش به همراه محمودخان دزلی و دیگر متحدانش به کردستان عراق گریخت و صدها تن از اورامانیان و جاف ها به اصفهان و تهران و سمنان تبعید شدند.
نیز، رجوع شود به:اورامانی (گویش)

اورامانی (گویش). (یا: اورامی) گویش مردم اورامانات کردستان، مشتمل بر دو دستة اورامانی های لَهون، ساکن نوسود واقع در جنوب غربی رشته کوه های شاهو؛ و اورامانی های تخت، ساکن پاوه، شاهو و حجیج در شمال و شرق رشته کوه های شاهو. این گویش از گویش های کردی است و با گورانی قرابت زیادی دارد. از ویژگی های آوایی اورامانی، تبدیل واج آغازین ـx به ـh (har «خر») است، در حالی که در گویش های دیگر گورانی به جای آن ها از i و u استفاده می کنند. در اورامانی، موصوف با aـ به صفت مرتبط می شود و تک واژ های تعریف و غیره به صورت پسوند به صفت می چسبد.
نیز، رجوع شود به:اورامانی