اورامان لهون. [ اَ ل ُ ] ( اِخ ) نام یکی از دهستانهای پاوه شهرستان سنندج از طرف شمال و خاور به بخش زرآب شهرستان سنندج ، از طرف جنوب بدهستان جوانرود بخش پاوه و از طرف باختر به کشور عراق محدود است. منطقه ایست کوهستانی دارای هوای سردسیری. رودخانه سیروان از وسط این دهستان می گذرد. برای عبوراز رودخانه سیروان پل بتونی مهمی در دوهزارگزی خاور آبادی هروی بنا گردیده. آب اکثر قراء دهستان پاوه نوسود از چشمه های متعدد و مهم و زه آب رودخانه شمشیر بوده و عموماً شیرین و گواراست. سه رشته کوهستان مرتفع در این دهستان بطور مشخص مشاهده میشود: 1- کوهستان شاهو؛ شاهو یکی از کوهستانهای مرتفع کرمانشاهان بوده همه جا در خاور دهستانهای روانسر، جوانرود و پاوه کشیده شده دماغه شمال باختری آن به رودخانه سیروان منتهی و مجدداً در همان خط سیر بنام کوه تخت نامیده شده به بخش زراب منتهی میشود. ارتفاع بلندترین قله شاهو در خاور پاوه 3370 گز از سطح اقیانوس است و ارتفاع قله کوه تخت در شمال آباردزار 2985 گز است. 2- از باختر آبادی شمشیر شعبه ای از کوه شاهو منشعب شده در جهت شمال باختر ممتد بین رودخانه سیروان و رودخانه مره خیل به رودخانه سیروان منتهی و مجدداً در باختر رودخانه مرتفع میشود خطالرأس این رشته حد طبیعی بین پاوه و جوانرود است. قسمت اولیه بنام کوه آتشگاه یا آتشکده نامیده میشود. در جنوب باختر آبادی دشه و جنوب بله بزان کوه گزن نام دارد. ارتفاع قله آتشگاه 2462، قله گزن 2389 گز است. مهمترین رودخانه دهستان رودخانه سیروان است که بین پاوه و نوسود واقع شده و در انتهای دهستان مرز ایران و کشور عراق جز آب آشامیدن قراء مجاور آن استفاده از آن نمی برند. دوم رودخانه شمشیر است که از سرآب شمشیر سرچشمه گرفته در جهت شمال باختر جاری و پس از مشروب نمودن قراء مجاور خود جنب پل بتونی سیروان به رودخانه سیروان منتهی میشود. فاضل آب دره های پاوه نوریاب نجار به آن رودخانه ملحق میگردد. دهستان اورامان لهون در سازمان بخش پاوه از دو دهستان حومه پاوه و نوسود تشکیل شده جمع قراء دهستان 35 آبادی بزرگ و کوچک و سکنه آن 15 هزار نفر است. محصول عمده این دهستان در درجه اول میوجات مخصوصاً گردو، انار، توت ، لبنیات ، کتیرا، سقز و سایر محصولات دامی است. شغل عمده مردان باغبانی ، زراعت و گله داری و کسب بوده صنایع دستی زنان شال ، کرباس ، جاجیم ، گلیم بافی و گیوه چینی است. گیوه و شال دهستان بخوبی و دوام معروف است و صادر میشود. راه دهستان جز راه روانسر بپاوه که اتومبیل رو است بقیه مالروو صعب العبور است. در این دهستان در آبادیهای پاوه ونوسود، خانقاه دایر و درقراء حجیج ، نودوشه ، دزآور وهانی کرمله دبستان دارد. از طرف بهداری در پاوه طبیب دولتی ساکن است. ( از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 5 ).
