اوراق بهادار

[ویکی فقه] اوراق بهادار ( اوراق مالی ): اَسناد مالی قابل نقل‏ وانتقال در معاملات‏ بانکی ‏و بورس.
به اسناد مالی دارای نرخ با نام یا بی نام، اوراق بهادار گفته می‏شود که در معاملات بانکی و بازار بورس جریان دارد. این اوراق یا نمودار مشارکت در مؤسّسه یا شرکتی است (اوراق مشارکت) و یا در قرضه‏های دراز مدّت (اوراق قرضه). عنوان یاد شده از عناوین جدید است که در مسائل مستحدث از آن سخن گفته‏اند.

اوراق مشارکت
اوراق مشارکت با توجّه به نوع فعالیّت و مدّت آن، در قالب عقود مضاربه، مزارعه، مساقات و شرکت منتشر می‏شود.

عقد مضاربه
از عقد مضاربه در فعالیّتهای بازرگانی استفاده می شود

قرداد مزارعه
...

اوراق بهادار ( به فرانسوی: Valeur mobilière ) و ( به انگلیسی: Security ) یک ابزار مالی قابل داد و ستد و مثلی ( عوض دار ) ای است که دارای ارزش مالی می باشد تامین مالی از طریق اوراق بهادار شیوه مناسب تری در روند تکامل تامین مالی میباشد. اوراق بهادار به طور کلی، به صورت زیر دسته بندی می شوند:
• اوراق بدهی مانند سند بدهی بانک، اوراق قرضه و سهام قرضه
• اوراق حقوق صاحبان سهام مانند سهام عادی
• ابزارهای مشتقه مثل، قرارداد آتی، اختیار معامله، پایاپای
اصطلاح «اوراق بهادار» ( Securities ) یک ابزار مالی دارای ارزش پولی است که قابلیت تبدیل به پول نقد را دارد. اوراق بهادار می تواند نمایانگر ایفای مالکیت در یک شرکت سهامی عام ( از طریق سهام ) یا رابطه طلبکاری با یک نهاد دولتی یا یک شرکت ( از طریق اوراق قرضه ) یا حقوق مالکیت دیگری باشد.
اوراق بهادار را می توان به طور کلی به سه دسته تقسیم کرد: اوراق سهام ( Equity Securities ) ، اوراق بدهی ( Debt Securities ) و اوراق مشتقه ( Derivative Securities ) . با این حال، اوراق بهادار ترکیبی ( Hybrid Securities ) نیز وجود دارند که ترکیبی از سهام و اوراق بدهی با یکدیگر هستند.
اوراق سهام، نشان دهنده منافع مالکیتی سهامداران در یک نهاد ( شرکت یا تعاونی ) است و به شکل سهام سرمایه تحقق می یابد که شامل سهام عادی و ممتاز نیز می شود. دارندگان اوراق بهادار عادی معمولاً سود سهام خود را دریافت می کنند و هنگام فروش اوراق بهادار می توانند از سرمایه سود ببرند ( با فرض اینکه ارزش آن سهام افزایش یافته باشد ) . اوراق بهادار سهام از طریق حق رأی، به دارنده آن این حق را می دهد تا در مدیریت شرکتی که سهامدار آن است نقش داشته باشد. در صورت ورشکستگی شرکت، پس از پرداخت کلیه تعهدات به طلبکاران، این سهامداران فقط در باقیمانده سهم شریک هستند.
اوراق بدهی بیانگر و گواهی پولی است که صادرکننده آن اوراق وام گرفته است و باید بازپرداخت کند، البته با شرایطی که در آن مقدار وام، نرخ بهره و تاریخ سررسید یا تمدید تعیین شده است. اوراق بدهی، که شامل اوراق قرضه دولتی و شرکتی، گواهی های سپرده و اوراق وثیقه دار هستند، به طور کلی صادرکننده خود را به پرداخت منظم بهره و بازپرداخت اصل آن ( صرف نظر از عملکرد صادرکننده ) ملزم می کنند، البته همراه با سایر حقوق قراردادی تصریح شده ( که شامل حق رأی نیست ) . این اوراق معمولاً برای مدت معینی صادر می شوند و در پایان، صادرکننده می تواند آن ها را بازخرید کند. اوراق قرضه می توانند با تضمین ( یا وثیقه ) یا بدون تضمین ( یا بی وثیقه ) باشند.

اوراق بَهادار
اسناد مالی که متضمن حق یا نفع مالی یا اعتباری برای دارندۀ آن باشد. به موجب قانون بازار اوراق بهادار در ایران مصوب ۱/۹/۸۴ اوراق بهادار چنین تعریف شده است: «هر نوع ورقه یا مستندی است که شخص حقوق مالی قابل نقل و انتقال برای مالک عین یا منفعت آن باشد. شورا اوراق بهادار قابل معامله را تعیین و اعلام خواهد کرد. مفهوم ابزار مالی و اوراق بهادار در متن این قانون معادل هم در نظر گرفته شده است». ویژگی مهم این اوراق آن است که به سهولت قابل نقل و انتقال است و از طریق پشت نویسی (ظهرنویسی) یا قبض و اقباض مورد معامله قرار می گیرد، مانند ورقۀ سهم، قبض انبار، بارنامه و گواهی سپرده و امثال آن. اوراق بهادار، از جمله اسناد تجاری است و معمولاً میان بازرگانان استفاده دارد. بعضی اوراق بهادار، مانند ورقۀ سهم شرکت های سهامی عام در بازار مخصوصی به نام بورس اوراق بهادار، و از طریق کارگزاران بورس مورد معامله قرار می گیرد. اوراق قرضه نیز اوراق بهاداری است که از سوی دولت تضمین و برای رفع نیازهای دولت به مردم فروخته می شود. اوراق مشارکت نیز اوراق بهاداری است که سازمان های دولتی با کسب مجوز از بانک مرکزی برای مشارکت مالی مردم در پروژه ای خاص مانند صنایع پتروشیمی، برق، سدسازی و امثال آن به مردم می فروشند. این اوراق و سود مشارکت مربوط به آن توسط دولت و سیستم بانکی تضمین می شود.