اهل ایمان

[ویکی فقه] با در نظر گرفتن ایمان و تعریف آن می توان گفت که اهل ایمان کسانی هستند که ایمان صحیحیی به عقائد اسلامی داشته و در عمل نیز از فرامین الهی کوتاهی نمی کنند. به همین دلیل تمام فرق می توانند خود را اهل ایمان بدانند و دیگران را مستحق این تعریف نداند. اکنون به شرحی از روایات می پردازیم تا معلوم شود که اهل ایمان و مومن برای حامیان کدام مذهب بیان شده است.
در بسیاری از روایات به این مساله تصریح شده که اسلام بر اموری از اعتقادات پایه گذاری شده و هر کس به آن امور پایبند باشد مسلمان است و از جرگه کافران و مشرکین خارج می شود. بطور کلی این مطلب شعار اسلام نیز شده است و آن چیزی جز شهادت به الوهیت خداوند و همچنین شهادت به رسالت حضرت محمد (صلی الله علیه و آله وسلّم) نیست و شیعه و سنی بر این مطلب اتفاق نظر دارند. البته اگر انکار اعتقادی منجر به انکار این دو اصل شود نیز موجب کفر است. اما همانطور که گفتیم بین اسلام و ایمان فرقهائی وجود دارد و ایمان مرتبه ای برتر از اسلام است. چنانکه خداوند می فرماید:قالت الاعراب آمنا قل لم تؤمنوا و لکن قولوا اسلمنا و لما یدخل الایمان فی قلوبکم و ان تطیعوا الله و رسوله لا یلتکم من اعمالکم شیئا ان الله غفور رحیم. اعراب گفتند ما ایمان آوردیم، بگو ایمان نیاوردید؛ بلکه بگویید اسلام آوردیم و هنوز ایمان در دلهای ایشان نفوذ نکرده..
فرق اسلام و ایمان
در روایات بسیاری از ولایت و اسلام سخن به میان آمده است و برتری ایمان از اسلام در آن کاملا واضح است. معصومین (علیه السّلام) با توضیح و تعیین مصداق این واژه به تبیین مسائل ایمان پرداخته اند. در اندیشه دینی ایمان منحصر در اعتقادات و یا شهادت به وحدانیت خداوند و رسالت پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) نیست؛ بلکه مسلمین اگر به عقاید و شریعت پایبند باشند و التزام عملی خود را نشان دهند در زمره مومنین واقع خواهند شد. اما مطلب مهم این است که بدانیم زمان در شناخت کمیت و کیفیت دائره ایمان تاثیرگذار است. چنانکه روزی (اوائل بعثت ) فقط شهادتین مصداق ایمان بود ولی در زمان اکمال دین اعتقاد به ولایت علی (علیه السّلام) نیز اضافه شد و به همین صورت اعمال در دوره ای جزء ایمان نبود ولی بعد از ابلاغ شریعت می تواند موثر در ایمان باشد. همچنین اسلام نیز بعد از تبلیغ شریعت از مرتبه شهادتین فراتر رفت؛ چنانکه امام صادق (علیه السّلام) فرموده اند: اسلام به ظاهر اقوال و اعمالی که مردم طبق آن عمل می کنند تعریف شده مانند شهادتین و اقامه نماز و پرداخت زکات و حج خانه خدا و روزه ماه رمضان . اکنون باید به دنبال عوامل موثر در اسلام و ایمان بود تا به مفهوم حقیقی این دو مفهوم دینی دست یابیم.
ارکان اصلی اسلام
ما در اسناد دینی بعد از اینکه راه ورود به اسلام را شناختیم به مبانی مهم و یا ارکان و اصول تاثیرگذار در اسلام آشنا می شویم. در این مرحله وظائف اعتقادی و عملی یک مسلمان واقعی بیان شده است. واضح است که اسلام بعد از تبلیغ احکام و شرح مسائل اعتقادی، بر مبانی و اصولی استوار می شود که باید آنها را شناخت. عناصر و پایه های اصلی اسلام عبارتند از:۱. نماز۲. زکات۳. حج۴. روزه۵. ولایت اهل بیت (علیه السّلام) ولایت در بین این امور از اهمیت بیشتری برخوردار است و به عنوان راهنما و کلید امور دیگر بیان شده است. همچنانکه در این امور غیر از ولایت رخصت ترک عمل در شرائط خاصی داده شده؛ ولی اجازه برای عدم پذیرش ولایت وجود ندارد و این مطلب از اهمیت ولایت حکایت می کند. در برخی روایات این امور را به همراه شهادتین به عنوان دین خدا و نیز حدود ایمان معرفی نموده اند. پس مسلمانی که به ارکان اصلی اسلام پایبند باشد، مومن و دین دار واقعی است. همانطور که دانستیم ولایت اهل بیت (علیه السّلام) از ارکان اسلام معرفی شده ولی به عنوان عامل حاصل کننده اسلام و یا ظاهر دینی معرفی نشده؛ بنابراین فرق بین اسلام و ایمان در پذیرش ولایت اهل بیت (علیه السّلام) می باشد.
ولایت ملاک ایمان
...