اهانت

[ویکی فقه] اهانت کاری اعم از قول، اشاره یا عمل که متضمن إسناد و إخبار نبوده و در حیثیت متضرر از این جرم، نوعی وهن وارد کند. در کتب قواعد فقهی تحت عنوان «قاعده حرمت اهانت محترمات» و به مناسبت، در باب های مختلف فقهی آمده است.
اهانت (توهین، احتقار، تحقیر): یعنی خوار کردن، اهانت در اصطلاح، عبارت است از خوار و تحقیر کردن کسی یا چیزی با گفتار یا کردار.
مذموم بودن اهانت بندگان خدا
شکی نیست که این صفت مذمومه در شریعت مقدسه حرام، و موجب هلاکت صاحب آن است. از حضرت پیغمبر (صلی الله علیه و اله وسلّم) روایت شده است که: «خدای ـ تعالی ـ فرمود: هر که اهانت برساند به یکی از دوستان من، پس کمر به مبارزه با من بسته است». و در حدیث دیگر از آن سرور منقول است که: «پروردگار عالم ـجل شانه ـ فرمود: به تحقیق که با من جنگ کرده است هر که ذلیل کند یکی از بندگان مؤمن مرا». و از حضرت امام جعفر صادق (علیه السّلام) مروی است که: «هر که پست و حقیر کند مؤمنی را ـ خواه مسکین باشد و خواه غیر مسکین ـ خدای ـ تعالی ـ باز نمی ایستد از پست کردن و دشمنی او، تا رجوع کند از آنچه به آن مؤمن کرده است.» و احادیث در این خصوص بسیار است. و هر که نسبت میان خدا و بنده او را فی الجمله ادراک کند، و ربط خاصی که میان خالق و مخلوق است بفهمد، می داند که اهانت بنده، اهانت مولای اوست، و تحقیر مخلوقی، فی الحقیقه تحقیر خالق اوست. و همین قدر در مذمت این عمل کافی است. پس بر هر عاقلی واجب است که پیوسته متذکر این معنی بوده باشد، و اخبار و آثاری را که در مذمت اهانت بندگان خدا وارد شده در نظر داشته باشد، و آنچه در خصوص مدح و تعظیم ایشان رسیده است نصب العین خود نماید، و خود را از این عمل (کار) قبیح باز داد تا موجب رسوایی او در دنیا و آخرت نگردد.
ملاک اهانت
اهانت در افعال مشترک که قابلیّت اهانت بودن و غیر اهانت بودن را دارد، با قصد، محقّق می شود مانند پشت کردن به ضریح امام (علیه السّلام) یا دراز کردن پا به سمت قرآن. چنین افعالی اگر به قصد اهانت سر زند، توهین به شمار می رود، ولی در کردارهایی که بر حسب عرف و عادت در مقام اهانت به کار می روند -مانند نجس کردن یا زیر پا نهادن قرآن- بدون قصد نیز محقّق می شود.
حکم اهانت
...

[ویکی اهل البیت] توهین و کوچک شمردن افراد و انسان های باایمان از اعمال ناپسند رذایل اخلاقی است و ضد آن احترام و بزرگداشت است.
این صفت ناپسند مترتب بر عداوت و حسد است و یا ممکن است ناشی از حرص یا طمع و از دنانت قوه شهویه باشد و یا تنها از غضب و بدخویی و کبر سرچشمه گیرد هر چند کینه و حسدی در کار نباشد.
بی تردید آزار توهین افراد مخصوصاً انسان های باایمان از اعمال صفت و کارهای حرام است زیرا که انسان مومن در پیشگاه خداوند از ارزش و اعتبار بالایی برخوردار است به طوری بزرگداشت و احترام او تکریم خدا و اولیای خدا است و اهانت و تحقیر آن ها نیز بی حرمتی و توهینی به پروردگار و موجب خشم خداوند است زیرا ایمان و تقوا یکی از ارزش های والای دینی و معیار برتری های اخلاقی است. از این رو هیچ فردی اجازه ندارد دیگری را به خاطر فقر و تنگدستی کوچک شمرد و با دیده حقارت به او نگاه کند.
در روایتی امام صادق علیه السلام می فرماید: "من حقر مومنا لقلة ماله حقره الله فلم یزل عندالله محقورا حتی یتوب ما صنع"؛ کسی که به خاطر تهی دستی برادر دینی را کوچک شمرد خداوند او را کوچک می شمارد و همیشه در نزد خدا خوار و زبون است تا آن که از کردارش توبه کند.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرماید: "من استذل مومنا او مومنة او حقره لفقره او قلة ذات یده شهره الله تعالی یوم القیامة ثم یفضحه"؛ هر کس مرد یا زن باایمانی را به سبب تهی دستی یا کم بضاعتی کوچک شمارد خدای تعالی در روز رستاخیز او را نمایان و سپس رسوایش می کند.
و می فرماید: "لاتحقرن احدا من المسلمین فان صغیرهم عندالله کبیر"؛ هیچ مسلمانی را خوار و حقیر مشمار زیرا کوچک آنها هم نزد خداوند بزرگ است.
توهین برادران ایمانی از موارد آزردن است بدین جهت آنچه در نکوهش و مفاسد مردم آزاری ذکر شده، درباره توهین هم صادق است.

[ویکی فقه] اهانت (قرآن). اهانت به معنای سبک شمردن و تحقیر است. در این مدخل از مشتقات «هون» و از جملاتی مانند: «و طعنوا فی دینکم»، «ان شر الدواب»، «و لاتسبوا الذین» و... استفاده شده است.
طعن و اهانت به اسلام از سوی مشرکان عصر بعثت انجام می گرفت.کیف یکون للمشرکین عهد عند الله وعند رسوله...(چگونه برای مشرکان پیمانی نزد خدا و رسول او خواهد بود (در حالی که آنها همواره آماده شکستن پیمانشان هستند)؟! مگر کسانی که نزد مسجد الحرام با آنان پیمان بستید؛ (و پیمان خود را محترم شمردند؛) تا زمانی که در برابر شما وفادار باشند، شما نیز وفاداری کنید، که خداوند پرهیزگاران را دوست دارد!) وان نکثوا ایمـنهم من بعد عهدهم وطعنوا فی دینکم فقـتلوا ائمة الکفر...(و اگر پیمانهای خود را پس از عهد خویش بشکنند، و آیین شما را مورد طعن قرار دهند، با پیشوایان کفر پیکار کنید؛ چرا که آنها پیمانی ندارند؛ شاید (با شدّت عمل) دست بردارند!) اینکه فرمود: " کیف یکون للمشرکین عهد... " استفهامی است در مقام انکار یعنی اینها وفادار به عهد نیستند، و لذا بلا فاصله مشرکینی را که در مسجد الحرام با مسلمانان عهد کردند استثناء کرد، چون آنها عهد خود را نشکستند و لذا در باره شان فرمود: " فما استقاموا لکم فاستقیموا لهم" یعنی تا زمانی که آنها به عهد خود استقامت ورزیدند شما هم استقامت کنید. آری، پایداری به عهد کسانی که به عهد خود وفا دارند از لوازم تقوای دینی است به همین جهت دستور فوق را با جمله" ان الله یحب المتقین" تعلیل می کند.
آثار اهانت به اسلام
لغو اعتبار پیمان صلح با مشرکان، پیامد طعن و اهانت آنها به اسلام بود.کیف یکون للمشرکین عهد عند الله وعند رسوله... وان نکثوا ایمـنهم من بعد عهدهم وطعنوا فی دینکم فقـتلوا ائمة الکفر انهم لآ ایمـن لهم لعلهم ینتهون. مبارزه و جنگ با سران کفر در پی پیمان شکنی و طعن و اهانت آنان به اسلام لازم است.کیف یکون للمشرکین عهد عند الله وعند رسوله... وان نکثوا ایمـنهم من بعد عهدهم وطعنوا فی دینکم فقـتلوا ائمة الکفر... از سیاق آیه ۱۲ سوره توبه استفاده می شود که مراد غیر آن مشرکین است که در آیه قبلی دستور داد عهد و پیمانشان را بشکنید و فرمود: چون آنها تجاوزکارند و در هیچ مؤمنی قرابت و عهدی را رعایت نمی کنند، چون اگر منظور از آیه مورد بحث هم همانها می بودند دیگر جا نداشت با اینکه در آنان نقض عهد را شرط کرده بفرماید: اگر عهد شکستند.پس قطعا منظور در آیه مورد بحث قوم دیگری است که با زمامدار مسلمانان عهدی داشته و آن را شکسته اند، و خداوند قسمهایشان را لغو دانسته و دستور می دهد که با آنان کارزار کنید، و علاوه آنان را پیشوایان کفر نامیده چون نسبت به سایرین در کفر به آیات خدا سابقه دارترند، و سایرین از آنان یاد می گیرند، لذا باید با همه آنان بجنگند بلکه بدین وسیله از عهد شکنی دست بردارند.
عناوین مرتبط
اهانت به اسلام؛ اهانت به خدا؛ اهانت به فقیران؛ اهانت به محمد صلی الله علیه وآله؛ اهانت به والدین؛ اهانت های خدا.