انسان خردمند تاریخ مختصر بشر

هراری تاریخ انسان را از زمان فرگشت انسان باستان در عصر سنگ تا قرن بیست و یکم مرور می کند. وی تاریخ را به چهار بخش تقسیم می کند: انقلاب شناختی، انقلاب کشاورزی، وحدت انسان ها و انقلاب علمی. بحث اصلی هراری این است که انسان های هوشمند به این دلیل بر جهان حاکم شده اند که تنها حیوانی هستند که می توانند در تعداد بالا با انعطاف بالایی همکاری کنند. او استدلال می کند که انسانهای ماقبل تاریخ ممکن است مرتکب یک نسل کشی عظیم شده باشند که منجر به انقراض گونه های دیگر انسان مانند نئاندرتال ها شده باشد. او در ادامه استدلال می کند دلیل این که انسان های هوشمند می توانند با انعطاف پذیری زیادی همکاری کنند این است که می توانند به چیزهایی که فقط در تخیلاتشان وجود دارد، مانند خدایان، ملت ها، پول و حقوق بشر، باور پیدا کنند. هراری ادعا می کند که تمام سیستم های بزرگ همکاری مانند ادیان، ساختارهای سیاسی، شبکه های داد و ستد و مؤسسات قضایی در نهایت بر اساس تخیلات انسانی بنا شده اند.
دیگر بحث های برجسته هراری این است که پول در واقع یک سیستم اعتماد متقابل است؛ همچنین سیستم های سیاسی و اقتصادی در واقع شبه مذهبی هستند و تنها تئوری های اقتصادی یا ایدئولوژیکی نیستند. بحث دیگر این است که انقلاب کشاورزی به عنوان یک وعدهٔ لوکس شروع شد، اما در واقع تله ای بود که باعث شد زندگی مردم از قبل بدتر شود. همچنین امپراتوری موفق ترین نظام سیاسی در ۲۰۰۰ سال اخیر بوده است؛ و این که پول، امپراتوری و مذاهب قدرت هایی هستند که جهان را متحد می کنند. همچنین گفته می شود که رفتار انسان نسبت به حیوانات اهلی از بدترین جنایات بشری در طول تاریخ است. همین طور بحث شده است که مردم امروز به میزان قابل توجهی شادتر از ادوار گذشته نیستند؛ و این که انسان ها در حال حاضر در روند ارتقای خود به جایگاه خدایان هستند. در واقع هراری بر این نکته تأکید می کند که دلیل برتری انسان بر سایر موجودت داشتن شعور و آگاهی بالاتر نسبت به آنها نبوده بلکه انسانها قادر به همکاری مشترک در سطوح جمعیتی بالاتری می باشند و آنچه باعث چیرگی انسان بر محیط پیرامون خود کرده داشتن آگاهی بین الاذهانی بوده والا انسان به تنهایی شاید نسبت به سایر موجودات کم توانتر بوده باشد.