اندیک

لغت نامه دهخدا

اندیک. [ اَ ] ( ق ) لفظی است از کلمات تمنی که در عربی لیت و لعل و عسی گویند یعنی «باشد که » و «بود که » و «باید که ». ( برهان قاطع ) ( از هفت قلزم ). لفظی است از کلمات تمنی که در عربی لیت و لعل وعسی گویند و در پارسی «بوکه » و «مگر» یعنی «بود و باشد که چنین یا چنان شود» و در ادات الفضلاء به معنی «باید که » آورده. ( از انجمن آرا ) ( آنندراج ). امید است. ( غیاث اللغات ). بوک. ( فرهنگ سروری ) ( فرهنگ رشیدی ). بوکه. بودکه. باشد که. ( شرفنامه منیری ). کلمه غیرموصول به معنی «بوک » و «مگر» و «بود که » و «باشد که » و «باید که ». ( از ناظم الاطباء ). شاید که. الحمدللّه. شکر خدای را. شکر خدا. شکر. حمداﷲ. بحمداﷲ. شکرللّه. ( از یادداشت مؤلف ). امید. امید که :
گر یار نداند خطر و قدر تو شاید
اندیک فلک داند قدر و خطر تو.
قطران.
ما را دل ارچه خسته تیر ملامت است
اندیک مر ترا همه خیر و سلامت است
نامستقیم داری کارمرا همی
شکر خدا که کارهای تو بر استقامت است.
رشیدی سمرقندی.
با آنکه من از عشق تو رسوای جهانم
هم راضیم اندیک تو زیبای جهانی.
اثیر اخسیکتی
خاقانی دلفکارم آری
اندیک نه شوخ دیده باشم .
خاقانی.
چون آهوان گیاچرم ازصحنه های دشت
اندیک نگذرم بدر ده کیای نان.
خاقانی.
اندیک دو دوست فرقدان وار
در یک در آشیان ببینم.
خاقانی.
گر حله حیات مطرز نگرددت
اندیک در نماندت این کسوت از بها.
خاقانی.
|| زیراکه. از برای آن. از این جهت. ( برهان قاطع ) ( هفت قلزم ). چراکه. ( از هفت قلزم ). در جهانگیری به معنی «چراکه » آورده است و مستند به بیت اثیر اخسیکتی است . ( انجمن آرا ) ( از آنندراج ) ( از فرهنگ رشیدی ). گاه در موقع کلمه تعلیل به معنی زیرا که نیز استعمال میشود. ( ناظم الاطباء ). از برای آن. ( یادداشت مؤلف ). || چیزی. چیزی که :
بر خلق داوری چکنم بهر نظم و نثر
اندیک من نخواسته داده است داورم.
سیدحسن غزنوی.
و رجوع به اندی شود.

فرهنگ فارسی

باشد که بود که : (ما را دل ارچه خست. تیر ملامت است اندیک مر ترا همه خیر و سلامت است . ) (رشیدی )

فرهنگ معین

( اَ ) (ق . ) باشد که ، بُوَد که .

فرهنگ عمید

۱. باشد که، بُوَد که، شاید که: گر بوستان ز باد خزان زرد شد رواست / اندی که سرخ ماند روی خدایگان (عنصری: ۳۴۴ ).
۲. زیرا که: گر خوار شدم سوی بت خویش روا باد / اندی که بر مهتر خود خوار نیَم خوار (عماره: شاعران بی دیوان: ۳۵۷ ).

گویش مازنی

/andik/ مقدار کم در بیان کمیت

پیشنهاد کاربران

بپرس