انجدان

اَنْجِدان روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان اراک در استان مرکزی ایران است.
این روستا در منطقه ای کوهستانی قرار دارد که کوه چشمه و کوه برف شاه در اطراف آن است و غارهای کوچک و بزرگ فراوانی در نزدیکی آن وجود دارد. ارتفاع انجدان از سطح دریا دو هزار متر است. این روستا در ۶۴ کیلومتری شمال خمین، ۳۷ کیلومتری شرق اراک و با همین فاصله از غرب محلات قرار گرفته است.
انجدان، از روستاهای قدیم اراک و مرکز تجدید حیات فرهنگی و تبلیغی و جایگاه امامان اسماعیلی نزاری پس از سقوط الموت بوده است. [ نیازمند منبع]
واژه «انجدان» معرب واژه «انگُدان» می باشد. در متون تاریخی از «انکوره» و «انغوزه» نیز نام برده شده است. نام این ده برگرفته از نامی گیاه انگدان است. [ ۱] [ ۲]
نام انجدان در منابع قدیمی به صورتهای انکوان و انکدان نیز آمده است. چنان که از منابع برمی آید، استفاده از واژة انجدان پس از اقامت امامان اسماعیلی در این محل رواج یافت. [ ۳]
از پیشینة کهن انجدان تا سدة ۸ق/۱۴م آگاهی دقیقی، بجز سنگ قبرهای یافت شده و اطلاعات محلی - در دست نیست. ناحیه ای که امروزه انجدان در آن قرار دارد، در سده های نخستین اسلامی - احتمالاً - جزو کورة دوراخور قم بوده است، اما در هیچ یک از منابعی که از دوراخور نام برده اند، به انجدان یا نامی مشابه آن اشاره نشده است ( قمی، ۱۱۷، ۱۴۱–۱۴۲ دهگان، ۲–۳ ) .
از سدة ۹ق/۱۵م پس از استقرار پایگاه امامان اسماعیلی در انجدان بر اهمیت این محل افزوده شد و پیروان این مذهب از نقاط دور و نزدیک برای دیدار امامان و اعطای نذوراتشان به انجدان می آمدند. پس از سقوط قلعة الموت توسط هلاکوخان ( ۶۵۴ق/۱۲۵۶م ) گروهی از اسماعیلیان در آذربایجان ساکن شدند و پایگاه امام نزاری به آذربایجان منتقل شد. پس از تقسیم نزاریان به دو شعبة محمدشاهی و قاسم شاهی، قاسم شاهیان تصمیم به تغییر محل سکنای امامشان از آذربایجان گرفتند، زیرا پایگاه آنان در آذربایجان که تحت فرمان حاکمان سنی مذهب قرار داشت، ایمن نبود. در هنگام امامت مستنصربالله دوم ( ۸۶۸–۸۸۵ق/۱۴۶۴–۱۴۸۰م ) ، مشهور به شاه قلندر، سی و دومین رهبر نزاری، پایگاه امامان به انجدان انتقال یافت. انجدان بعد از جستجو و بررسی برای اقامت امامان نزاری انتخاب شد، زیرا دارای شرایط ویژه ای بود و به دو شهر کاشان و قم که دارالمؤمنین خوانده می شد و به طور سنتی از مراکز قدرت شیعیان به شمار می رفت، نزدیک بود. اسماعیلیان در انجدان دوباره نیرو گرفتند و سازمان جدیدی ایجاد کردند فرستادن داعیان نیز برای تبلیغ به نقاط مختلف آغاز گردید. در این دوره امامان نزاری انجدان دیدگاه های خود را تحت پوشش فرقه های صوفیه بیان می کردند. احیای انجدان، نوزایی دوبارة اندیشه و فعالیت های تبلیغی اسماعیلیان بود ( دفتری، ۴۶۹–۴۶۷ خراسانی، ۱۳۹–۱۴۰ ایوانف، ( ۴۹

اَنْجِدان
دهی در بخش مرکزی شهرستان اراک، در استان مرکزی. در منطقه ای کوهستانی و در ۶۴کیلومتری شمال خمین و ۳۷کیلومتری شرق اراک قرار دارد و ارتفاع آن از سطح دریا ۲هزار متر است. انجدان مرکز تجدید فرهنگی ـ تبلیغی و مقرّ امامان اسماعیلی نزاری پس از سقوط قلعۀ الموت بود. انجدان معرب واژۀ انگدان و نام گیاهی است که مادۀ انگرود یا آنغوزه را از آن می گیرند. این گیاه در اطراف انجدان به فراوانی یافت می شود و به همین علت این روستا را به این نام می خوانند. نام این ده در منابع قدیمی انکدان و انکوان نیز آمده است. بر طبق شواهد استفاده از واژۀ انجدان پس از اقامت امامان اسماعیلی در این محل رواج یافته است. از تاریخ قدیم انجدان اطلاع دقیقی در دست نیست. در هنگام امامت مستنصر بالله دوم (۸۶۸ـ۸۸۵ق) معروف به شاه قلندر، سی ودومین رهبر نزاری، پایگاه اسماعیلیان به انجدان انتقال یافت و پس از آن بر اهمیت این روستا افزوده شد. انجدان و نواحی اطراف آن در مدت اقامت امامان نزاری (تا ۱۱۰۹ق) از مراکز اندیشۀ غیروابسته به حکومت مرکزی بود و اولین رساله های اسماعیلیان نزاری پس از سقوط الموت در آن جا نگاشته شد. در دوره های بعد انجدان شکوه و رونق گذشته را نداشت، چنان که در دورۀ قاجار به منزلۀ شکارگاهی مناسب از آن استفاده می شد. روستای انجدان خاستگاه نویسندگان و ادیبان برجسته ای است که از آن جمله اند: ملا داعی انجدانی، شاه طاهر دکنی، و میرزا ابوتراب بیک فرقتی. امامان اسماعیلیه در زمان اقامتشان در انجدان آثار و بناهایی ایجاد کردند که امروزه اکثر آن ها ویران شده اند.