انتیوخوس سوم

آنتیوخوس سوم. آنتیوخوس سوم که با عنوان آنتیوخوس بزرگ ( به یونانی Μέγας Ἀντίoχoς ) نیز شناخته می شود، ششمین شاه سلوکی و جوانترین پسر سلوکوس دوم بود. وی متولد 241 پیش از میلاد در شهر شوش است و از 223 تا 187پ. م به مدت بیش از سه دهه[ ۱] سلطنت کرد. درابتدای سلطنتش مولون ساتراپ ماد و الکساندر ساتراپ پارس و همین طور ساتراپی های رخچ و گدروزیا شوریدند. پارتها نیز در حمایت از شورشی ها با آراخوزیا و گدروزیا پیمان اتحاد بستند و کار به جایی رسید که مولون شهر سلوکیه را فتح کرد. پس از مدتی آنتیوخوس سوم با سپاه خود سلوکیه را فتح و به ماد لشکر کشید و مولون را در نبردی خونین شکست داد و سپس به پارس حمله کرد اما الکساندر که می دانست کاری از پیش نمی برد دست به خودکشی زد و بدین ترتیب ساتراپی پارس نیز فتح شد. سال بعد پادشاه پارتها اردوان به رگ ( ری ) و سپس ماد لشکر کشید و این دو سرزمین را متصرف شد آنتیوخوس لشکر خود را از سلوکیه راهی ماد و رگ ( ری ) کرد ساتراپ های منصوبی اردوان را شکست داد. سپس به سمت پایتخت پارتها هکاتوم پولیس رفته و آن را فتح کرد او زمانی که داشت خود را برای فتح هیرکانی آماده می کرد خبردار شد که پادشاه باکتریا به سرزمین های سلوکی در شرق حمله کرده و آن ها را متصرف شد بنابراین آنتیوخوس که نمی توانست در دو جبهه بجنگد از هیرکانی صرف نظر کرد با اردوان صلح کرد بدین شرط که پادشاهی اردوان را به رسمیت بشناسد. پس از صلح به باکتریا حمله ور شد علاوه بر سرزمین های خود سرزمین های بسیاری از باکتریا متصرف شد و پایتخت آن را محاصره کرد اما نتوانست آن را فتح کند و محاصره دو سال طول کشید سرانجام با پادشاه باکتریا صلح کرد وپادشاهی باکتریا را به رسمیت شناخت همین طور قبول کرد با او اتحادی نظامی با باکتریا ببندد. سپس به سوی ساتراپی شورشی آراخوزی شد از کوه های هندوکوش گذشت و ساتراپی را تحت کنترل درآورد. پس از این وقایع تصمیم به بازگشت به پایتخت از ساتراپی گدروزی گرفت در حین بازگشت این سرزمین را آرام کرد و به پایتخت خود انطاکیه بازگشت در این زمان پادشاهی دراوج قدرت خود بود.
آنتیوخوس سوم از اعضای سلسله هلنیستی سلوکی بود. [ ۲] [ ۳] [ ۴] [ ۵] او فرزند سلوکوس دوم و ملکه لائودیس دوم بود و در حدود سال ۲۴۲ پیش از میلاد در نزدیکی شوش در ایران به دنیا آمد. [ ۶] او پس از کشته شدن برادرش سلوکوس سوم در آناتولی به پادشاهی رسید. آنتیوخوس به هنگام مرگ برادرش در بابل اقامت داشت. [ ۷] وی در آغاز شرایط متزلزلی داشت و بسیار به وزیر خشن اش هرمیاس متکی بود. در همان ابتدای کار پسر عموی خودش آخائوس را برای مقابله با پرگامون گسیل کرد ، اما مورد خیانت قرار گرفته و آخائوس پس از اشغال سارد خود را پادشاه نامید. [ ۸] وی سپس با شورش مولون ساتراپ مغدونی ماد و برادرش اسکندر که ساتراپ پارس بود روبرو شد. در این میان هرمیاس مخالف عزیمت شاه به مقابله بود اما آنیتوخوس سوم در راس لشگری بزرگ از اقلیم آشور به سوی میانرودان رفت. [ ۹] مولون پس از درگیری نا منظمی با شاه جوان و خیانت لشگریانش خودکشی کرد و جنازه اش را در زاگرس بر سر چوب زدند. [ ۱۰] آنتیوخوس آنگاه به سلوکیه دجله رفت و آنجا به امور ساتراپی ها سامان داد. اما خشونت هرمیاس و خطر روز افزون او سبب شد که وی را به قتل برساند و سپس برای شروع کمپین سوری خودش عازم انطاکیه شد. در آنجا در طول جنگ چهارم سوری بیشتر بخش های از دست رفته قلمروی سلوکیان در سوریه، از جمله دمشق را باز پس گرفت. [ ۱۱] اما سر انجام در 217 پیش از میلاد در جنگ رفح ( نزدیکی غزه ) شکست نزدیکی از بطلمیوس فیلوپاتر خورد و راضی به صلح شد. جنگ رفح یکی از سنگین ترین درگیری های نظامی دوران هلنی بوده و در لشگر سلوکی اقوام مختلف از جمله پارسیان و گول ها نیز حضور دارند. [ ۱۲]