انارک

انارک شهری در استان اصفهان و در فاصله 75 کیلومتری شهرستان نائین است. این شهر در شمال شرق اصفهان و در حاشیهٔ دشت کویر قرار دارد. شهر انارک دارای قلعه و حصاری بوده است که قسمتی از آن هنوز پابرجاست. در گویش محلی این شهر نارُسینه و اهالی آن نارُسنایی خوانده می شوند. آب و هوای این شهر بیابانی خشک و میانگین بارش سالیانه آن حدود ۱۰۸ میلی متر است. [ ۳]
این شهر علی رغم کوچک بودن به خاطر داشتن معادن زیاد از جمله معادن مس و طلا بسیار استراتژیک و مهم می باشد به همین خاطر از قدیم دارای فرودگاه بوده و علی رغم کم جمعیت بودن دارای شهرداری میباشد.
در مورد زمان بنا نهاده شدن این شهر توافقی وجود ندارد. به نقلی بنای این شهر به زمان ساسانیان برمی گردد که واحه ای بر سر راه معدن سرب و نقره نخلک بوده است. روایات شفاهی بنای اولین خشت انارک را به زمان شاه عباس و شخصی به نام محمد پهلوان نسبت می دهند.
در دوران استیلای اعراب و پس از آن تا حدود اواخر دوران قاجاریه انارک به عنوان چهارراه ارتباطی مورد توجه بوده است. مسیری که از جنوب کشور آغاز و به ورامین و تهران ختم می شد. هم اکنون نیز استانهای غربی کشور برای دسترسی به استانهای شرقی و مخصوصاً خراسان رضوی از این شهر عبور می کنند.
نامهٔ امیرکبیر به کدخدایان انارک در محرم ۱۲۶۷ قمری، سند تاریخی ای است که به پرداخت وجهی برای ساخت حصار انارک می پردازد. امیرکبیر در این نامه به اهالی دربارهٔ ساخت قلعه و حصار برای امنیت از دستبرد راهزنان هشدار داده است. نکتهٔ قابل توجه دیگر در این نامه اشاره به شیوع وبا در انارک است.
در اواخر سدهٔ سیزدهم قمری و در عصیان نایبیان کاشان، راه زنان با وجود مقامت اهالی انارک را تسخیر کردند. احتمالاً شخصی به نام «نایب علی» رهبری دفاع مردم را در مقابل «نایب حسین» ( نایب حسین کاشی، سردستهٔ راه زنان ) بر عهده داشته است. آثارِ گلوله های سواران مهاجم هنوز بر دیوارِ گِلی و کنگره دار دورِ آبادی قابل مشاهده است. پس از تسخیر آبادی به دست راه زنان، عدهٔ زیادی از مردم انارک به اصفهان، تهران، شاهرود و سمنان مهاجرت کردند و جمعیت منطقه یکباره کاهش یافت.
آمار سال ۱۳۵۵ جمعیت فعال اقتصادی انارک را تنها ۹ نفر اعلام می کند. این رقم در سال ۱۳۶۵ به ۱۰۸ نفر افزایش یافته است.
ریچارد فرای گزارش می کند که در مسیر نائین به انارک، به درمانگاهی برخورد کرده که پزشکی اتریشی اداره اش می کرده است. این درمانگاه احتمالاً پیش از جنگ جهانی دوم، به دست آلمان ها در کنار چند ساختمان دیگر به منظور احداث راه آهن ساخته شده بوده است. این راه آهن هیچ گاه احداث نشد. [ ۴] [ ۵]

اَنارَک
شهری در استان اصفهان، شهرستان نائین، و مرکز اداری بخش انارک. با ارتفاع ۱,۴۷۵ متر، در ۷۴کیلومتری شمال شرقی نائین، سر راه نائین به دامغان و طبس، در دامنۀ جنوب شرقی کوه دره انجیر، قرار دارد. اقلیم این شهر معتدل مایل به گرم و خشک و جمعیت آن ۱,۲۹۴ نفر است (۱۳۸۵). از مراکز مهم معدنی ایران است. عمده ترین کانی های آن عبارت اند از زغال سنگ، آهن، مس، نیکل، و سرب.