انارشیسم

[ویکی فقه] آنارشیسم. آنارشیسم، جنبش و نظریه ای سیاسی است که عقیده دارد مرجعیت و قدرت سیاسی در هر شکلی نالازم و ناپسند است؛ لذا خواهان برافتادن هرگونه دولت و جایگزین انجمن های آزاد و گروه های داوطلب به جای آن است.
واژه ی آنارشیسم ریشه در زبان یونانی دارد و ترکیبی از (archos) به معنی سرور، سر، رئیس و حکومت و پیشوند (an) برای منفی کردن می باشد. پس می توان سروری ستیزی یا حکومت ستیزی را معادل های مناسبی برای این واژه دانست و از لحاظ لغوی آنارشی به معنی «بی حکومتی» است.
هیوود، اندرو، مفاهیم کلیدی در علم سیاست، ص۵۷، ترجمه ی حسن سعید کلاهی و عباس کاردان، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۸۵.
ریشه نظریات آنارشیستی را در یونان باستان می توان یافت، برخی از قرائت های رواقی گری، شباهت هایی با اندیشه های آنارشیستی دارد. آنارشیسم در فاصله ی سال های ۱۸۴۰ تا ۱۸۷۰م شکل گرفت و در کشورهای اسپانیا، ایتالیا، سوئیس، فرانسه، اتریش، هلند، و برخی کشورهای آمریکای لاتین رواج یافت. اصطلاح آنارشیسم را نخستین بار «پرودون» (poroudhon)، فیلسوف فرانسوی به کار برد.
پازارگاد، بهاء الدین، مکتب های سیاسی، ص۳۳، تهران، اقبال، بی تا.
آنارشیسم، ایدئولوژی سیاسی است با این اعتقاد بنیادی که دولت باید برافتد و جامعه با شیوه ای داوطلبانه، بی توسل به زور و قدرتی سرکوب گر سازمان یابد؛ چرا که آنها اعتقاد دارند دولت شیطانی است، زیرا به عنوان منبعی از اقتدار قهری، اجباری و مطلق و نفی کننده اصول آزادی و برابری و نیز استقلال شخصی نامحدود است که در کانون تفکر آنارشیستی قرار دارد. از این رو، دولت و نهادهای حکومتی و قانون همگی فاسد و فسادکننده هستند.
هیوود، اندرو، مفاهیم کلیدی در علم سیاست، ص ۵۷.
...

آنارشیسم. (یا: حکومت ستیزی) آموزه ای سیاسی و فلسفی که قدرت سیاسی سازمان یافته (دولت) را در هر نظام اجتماعی و در همۀ اشکال آن مردود می شناسد و عامل بدبختی های بشر می داند. آنارشیست ها معتقدند که عالی ترین دستاورد بشری، آزادی مطلق شخص و صرفاً محدود به آزادی دیگری و پرهیز از رساندن آزار و آسیب به دیگران است. آنارشیسم به جای دولت، ادارۀ امور جوامع را از راه همکاری داوطلبانۀ مردم در سازمان های غیردولتی کوچک، مستقل و آزاد پیشنهاد می کند. اگرچه وجود اندیشه های آنارشیستی را می توان تا سه قرن پیش از میلاد نزد زنون فیلسوف یونانی پی گرفت، امّا آنارشیسم فلسفیِ دورۀ جدید با پیِر ژوزف پرودون (۱۸۰۹ـ۱۸۶۵) و کتاب مالکیت چیست او آغاز می شود. آنارشیست های فلسفی روش های خشونت آمیز را نفی می کنند و معتقدند که تکامل تدریجی اجتماعی سرانجام به سازماندهی های آنارشیک خواهد انجامید. آنارشیسم خشونت طلب در قرن ۱۹ از دل جنبش سوسیالیستی برآمد. میخائیل باکونین (۱۸۱۴ـ۱۸۷۶) که معتقد به توسل به زور و ترور برای رسیدن به هدف بود، در انترناسیونال اول (۱۸۶۹) به سبب اختلاف نظر با کارل مارکس اخراج شد. کروپاتکین، شاهزادۀ روس، از آنارشیست های مدرن و معتدل واز متفکران آنارشیسم بود. آنارشیست های افراطی با ترور مکینلی، رئیس جمهور امریکا، تزار الکساندر اول، هومبرت اول، پادشاه ایتالیا، جورج اول، پادشاه یونان، و کارنو، رئیس جمهور فرانسه، سبب شدند که افکار عمومی جهانیان همۀ آنارشیست ها را تروریست و خشونت طلب تلقی کند. از ربع دوم قرن ۲۰ آنارشیسم به مثابه فلسفه ای سیاسی و جنبشی سازمان یافته به سراشیبی ضعف و زوال و اضمحلال افتاد. الکساندر برکمنِ لهستانی تبار و اِما گلدمنِ لیتوانیایی نژاد، که هر دو به تابعیت امریکا درآمده بودند، از آخرین چهر ه های معروف جنبش آنارشیسم بودند که در ۱۹۱۹ هر دو به شوروی تبعید شدند.