امیره دباج فومنی

سلطان حسام الدین امیره دباج بن امیر علاءالدین اسحق به اختصار امیره دوباج فومنی ملقب به مظفرالسلطان در اواخر سده ۱۵ و اوایل سده ۱۶ میلادی، بر بیه پس ( به مرکزیت فومن؛ و بعداً رشت ) ، که یک منطقه سنی بود حکومت می کرد. او پس از پدرش امیره حسام الدین اسحاقوند به حکومت رسید. او که از خاندان دباج/عشقوند بود، اصل و نسب اش را به پادشاهان ساسانی و پیش از آن می رساند، و در همان زمان، ادعای تبار از اسحاق نبی می کرد. [ ۱] [ ۲]
امیره دباج، جانشین پدرش حسام الدین شد. او احتمالاً در واکنش به روابط خوب سلطان احمد خان، ولی به احتمال بیشتر چون در توافق مخفیانه با دربار عثمانی بود، خود را آن قدر قوی می یافت که ملزومات وفاداری به شاه اسماعیل را به جا نیاورد. ( دم از استعداد و استقلال می زد و لوازم اطاعت و انقیاد به عمل نمی آورد، اینالچیک به گیلان به عنوان یک ایالت مرزی خودمختار در امپراطوری عثمانی اشاره می کند ) . در ۹۲۵، شاه اسماعیل به احمد خان و برخی از حکام محلی مازندران و رستم دار، از جمله دورمش خان، و زینال خان شاملو، دستور داد بیه پس را فتح کنند. امیره دباج، تصمیم گرفت به جای مواجهه به تنهایی با سپاه صفوی، هدایایی به دربار بفرستد، و تقاضای بخشایندگی کند و در همان زمان از احمد خان که در آن زمان در اردوگاه سلطنتی بود خواهش کند، تا پادرمیانی کند. شاه اسماعیل که هیچگاه از شکست در چالدران بهبود نیافت، و احتمالاً از روابط دباج با سلطان سلیم آگاه نبود، او را بخشید. امیره دباج سکه هایی به نام شاه اسماعیل زد و یک سال بعد از دربار بازدید کرد، که در آن موقع لقب مظفر سلطان را دریافت کرد و دختر شاه اسماعیل به همسری او در آمد. [ ۳]
در ۹۳۵ خان احمد خان به قزوین، پایتخت، رفت تا تابعیت خود را به شاه طهماسب جوان اعلام کند. به ترغیب شاه طهماسب، او مذهب زیدی خود را ترک کرد و شیعه اثنی عشری را پذیرفت، مذهبی که او تلاش کرد پس از بازگشت اش به گیلان، بر رعایای اش تحمیل کند. پس از یک دوره حکومت سی سال و دوماهه، احمد خان در شعبان ۹۴۰ درگذشت. جانشین او کارکیا حسن بود، که در ۹۴۳ بر اثر طاعون درگذشت. پسر حسن، احمد، که بعدها به عنوان خان احمد خان ( ۹۴۴ - ۱۰۰۰ ) شناخته شد، که در زمان مرگ پدرش فقط یک سال داشت، توسط امیره عباس، یکی از اعیان محلی که در آن زمان در قدرت بود، فرمانروای بیه پیش اعلام شده بود. [ ۳]