حسنعلی خان گروسی ( ۱۲۰۱ بیجار – ۱۲۷۸ کرمان ) ملقب به امیرنظام گروسی سیاستمدار، وزیر فوائد عامه، دیپلمات و سفیر ( وزیر مختار ) در انگلستان، اتریش، عثمانی و فرانسه، ادیب، نویسنده و خوشنویس در دوره قاجار بود. حسنعلی خان از منطقه بیجار گروس و از طایفه کبودوند گروسی بود، پدرش محمدصادق خان گروسی جزو رجال دربار فتحعلی شاه قاجار بود. حسنعلی خان در مناصب مختلفی از جمله: ریاست افواج گارد سلطنتی، ریاست قشون آذربایجان، رئیس فوج گروس، پیشکار آذربایجان و حاکم تبریز، استان کردستان فعلی، کرمان شاه ، گروس، همدان و… بود. او در اواخر عمر والی کرمان و بلوچستان بود. او سرپرست دانشجویان اعزامی به اروپا و عضو دارالشوری کبری و شورای وزیران بود. از جمله اقدامات عمرانی و فرهنگی امیرنظام گروسی می توان به اقدام به خرید ماشین آلات ضرب سکه از اروپا و شروع ضرب سکه در تهران، مشارکت در ایجاد شبکه راه آهن و راه سازی، تأسیس مدرسه مظفری تبریز و مشارکت در تأسیس مدرسه رشدیه، وارد کردن تمبر و چاپ آن در ایران، دستور به چاپ و کتابت: کلیله و دمنه، گلستان سعدی، دیوان فرخی سیستانی و دیوان منوچهری دامغانی، همچنین چند کتاب از خود او و شیوه خاص نویسندگی و خطاطی اش اشاره کرد؛ او صاحب کتابخانه ای از کتب نفیس بود، نسخه کنونی شاهنامه بایسنقری را امیرنظام گروسی به کتابخانه کاخ موزه گلستان هدیه کرده است. خانه امیر نظام گروسی که هم اکنون موزه قاجار نام دارد در زمان پیشکاری امیر نظام در تبریز ساخته شده است. امیرنظام گروسی، مورد توجه زمامداران اروپایی قرار گرفت و توانست از آن ها نشان های دولتی دریافت نماید، از جمله نشان سنت موریس و سنت لازار از ایتالیا، عقاب سفید از آلمان، لژیون دونور از فرانسه، لئوپلد از بلژیک، دانبرک از دانمارک، کوردون از روسیه و مجیدیه از عثمانی را از آن خود کرد. ... [مشاهده متن کامل]
حسنعلی خان امیرنظام گروسی از منطقه بیجار گروس و از طایفه کبودوند بود که در سال ۱۲۰۱ شمسی ( ۱۲۳۶ قمری ) در بیجار مرکز ولایت گروس متولد شد، مادرش اصالتاً ارمنی و پدرش محمدصادق خان گروسی جزو رجال دربار فتحعلی شاه قاجار بود. اجداد امیرنظام حاکمان پیشین منطقه گروس بودند، حسنعلی خان تقریباً از هفت سالگی بسیاری از علوم زمانهٔ خود را فرا گرفت و توانست توجه اطرافیان را به خود جلب نماید. امیرنظام گروسی دو بار ازدواج کرد، نام همسرهای او شهربانو و نیره السلطنه بود، حاصل آن نیز چهار فرزند بود، دو پسر به نام های یحیی خان گروسی و عبدالحسین خان سالارالملک گروسی و دو دختر به نام های امیرزاده خانم و سلمی ( مفرح الدوله ) ، در سال ۱۲۸۷ قمری فرزند بزرگش یحیی خان گروسی که فرمانده فوج گروس در کرمان بود مُرد. عبدالحسین خان سالارالملک گروسی، پسر کوچکتر او نیز، حاکم کردستان، کرمانشاهان، گروس، ولایات ثلاث ( ملایر، تویسرکان، نهاوند ) ، رئیس پلیس ایران در زمان محمدعلی شاه قاجار بود.