امیر نویان

عنوان و منصبی نظامی در زمان مغول . واژۀ «نُویان » مغولی یا ترکی به معنی امیر و شاهزاده است و در میان رجال و اطرافیان چنگیز، عالی ترین مقامات متعلق به شاهزادگان و خاندان او بود و این شاهزادگان را نویَن یا نویان می گفتند. تولی خان، فرزند کوچک چنگیز که در امور نظامی دستیار اصلی پدرش بود، لقب «اُلُغ نویان » یعنی امیر بزرگ داشت و برادران کوچک چنگیز، یعنی تموغا و بیلتکتای، نیز نویان نامیده می شدند. امیر نویان ، مقامی بالاتر از امیرتومان و بالاترین منصب سپاهی در زمان قاجاریه بود و نظام الملک وزیر لشکر که پس از وزیر جنگ در سپاه عهد ناصرالدین شاه مقام اول را دارا بود نیز لقب امیر نویان اعظم داشت. همچنین این عنوان در دورۀ قاجار دارای امتیاز و نشان و حمایل مخصوص به خود بود که به طور افتخاری و تشریفاتی به برخی داده می شد.