امر اولی

[ویکی فقه] امر اوّلی امر ِ تعلق گرفته به موضوع، در فرض علم و اختیار مکلَّف است.
امر اولی، مقابل امر ثانوی و امر ظاهری بوده و به امری گفته می شود که به عنوانی از عناوین اولی تعلق گرفته است؛ به این بیان که امر، اولاً و بالذات و بدون در نظر گرفتن جهل یا شک مکلف نسبت به موضوع و نیز بدون در نظر گرفتن حالت اضطرار ، اکراه ، تقیه و سایر عناوین ثانوی، به خود موضوع و عنوان تعلق گرفته است. به بیان دیگر، امر به نفس موضوع، در حالت علم مکلف به موضوع و اختیار وی در انجام آن و عدم وجود مانع، تعلق گرفته است، مانند: امر به وضو گرفتن برای نماز، که اگر آب برای وضو یافت نشود و یا آب در دست رس باشد ولی برای نمازگزار ضرر داشته باشد، حکم اولی به حکم ثانوی تبدیل می شود و تیمم به عنوان حکم ثانوی بر مکلف، واجب می گردد.