امامزاده ابراهیم قم

[ویکی اهل البیت] امامزاده ابراهیم (علیه السلام) قم. بقعه مورد نظر مدفن شاهزاده ابراهیم موسی است که در جانب شرقی شهر و تقریبا در یکصد و پنجاه متری صحن و سرای منتسب به علی بن جعفر(علیه السلام) قرار دارد و از آثار باستانی اصیل آراسته به گچبریهای جالب و دست نخورده و به سبک قرن هشتم برهنه از رواق و بیوتات تابعه و از ابنیه تاریخی این شهر بشمار می آید.
درکتاب(تاریخ مذهبی قم)(1)نوشته شده که"نزدیکی بقعه علی بن جعفر(علیه السلام) در وسط یک باغ سه بقعه و در روبروی آن یک بقعه دیگر بنام شاهزاده ابراهیم وجود دارد که از نظر بناء و کتیبه و گچ بری جزو بناهای نفیس و تاریخی است، چون تا چند قرن قبل راه قم به کاشان از این باغ و بقعه ها میگذشته اند و طبعا مسافران و جهانگردانی که از قم بکاشان میرفته اند باغ مزبور و گنبدهای اطراف آنرا دیده واز اینجهت وصف باغ گنبد سبز و دو گنبد اطراف آن را که بعضی از جهانگردان به مقبره شیوخ و علی بن جعفر(علیه السلام) و شاهزاده ابراهیم نامیده اند را می توان در سفرنامه های مربوط بدوره صفویه تا اواخر قاجاریه کم و بیش مشاهده نمود".
متأسفانه با تمام گفتارهای فوق باید گفت که در مورد مدفون در این بقعه میان علماء انساب و رجال و مورخین اختلاف است که بشرح زیر می باشد.
در کتاب(تاریخ قم)(2)سلسه نسب شریف این امامزاده را از گچبری که با خط ثلث نوشته شده بود را چنین می آورد"قد أمرت بعماره هذه الروضه الرفیعه والمرقد المنیعه المشهد المنور المقدس المعطر للامام المعصوم الطاهر ابی القاسم ابراهیم بن احمد بن موسی بن جعفر بن محمد بن علی بن الحسین بن الامام المفترض الطاعه اسد الله الغالب ابی الحسن امیرالمؤمنین صلوت الله و سلامه علیه و علیهم اجمعین و...". یعنی اینکه امامزاده مدفون در این بقعه ابوالقاسم ابراهیم پسر احمد بن موسی(علیه السلام) معروف به شاه چراغ که در شیراز مدفون است می باشد.
و در کتاب(انوار المشعشعین)(3)مسطور است که مدفون در بقعه نامبرده ابراهیم بن حسن بن حسین بن حسن افطس بن علی بن امام زین العابدین(علیه السلام) بوده می باشد.
گرچه این معنی از جهت نام مدفون بالوح مزار و کاشی ها و کتیبه وفق میدهد ولی از جهت نام پدر موافقت ندارد زیرا بنا بگفته انوار المشعشعین مدفون در آن بقعه ابراهیم و از احفاد حضرت امام سجاد(علیه السلام) است با اینکه در لوح مزار و کاشیها و گچبریها نام ابراهیم بن احمد بن موسی(علیه السلام) ضبط شده است.
بالنتیجه چون نمی توان بین لوح مزار و کاشیها و کتیبه با بیانات انوار المشعشعین و گفتار تاریخ قم و عمده الطالب و تواریخ دیگر(که دلیلشان ذکر خواهد شد) توافق داد ناچار باید دو طرف قضیه را بطوری اثبات یا نفی نمود که صاحب کتاب انوار المشعشعین خلاصه اظهار عقیده می کند براینکه آنچه در لوح مزار و کاشیها و کتیبه بقعه نوشته شده غلط است و مدفون در آن بقعه ابراهیم از احفاد حضرت موسی بن جعفر(علیه السلام) نیست بلکه ابوالعباس احمد و از احفاد حضرت سید سجاد امام زین العابدین(علیه السلام) می باشد که نسب او از قرار زیر است: امامزاده ابوالعباس احمد بن محمد بن حسین بن حسن بن حسین بن حسن افطس بن علی بن امام زین العابدین(علیه السلام).
اما نظر علامه نسابه عباس فیض درکتاب خود(4)چنین است که می فرماید: از نظر تاریخی مسلم می باشد که مدفون در این گنبد ابوالقاسم ابراهیم بن احمد بن امام موسی الکاظم(علیه السلام) است زیرا در تاریخ قدیم قم از هجرتش بسوی قم خبر داده و در کتیبه کمربندی بقعه هم که در سال 805 هـ .ق گچبری شده است بنام و نسب وی تصریح گردیده است.