آمازون رود.
رود آمازون
رود آمازون
رود آمازون
آمازون، رود (Amazon)
رود آمازون
(به پرتغالی و اسپانیایی ریو آمازوناس۱) دومین رود بزرگ جهان در امریکای جنوبی، به طول ۶,۵۱۶ کیلومتر. از لحاظ حجم آبی که تخلیه می کند، حدود ۹۵هزار متر مکعب در ثانیه؛ تعداد ریزابه های آن، بیش از ۵۰۰ ریزابه؛ و کل حوضۀ آبریز رود، ۷میلیون کیلومتر مربع ـ تقریباً نیمی از خاک امریکای جنوبی، بزرگ ترین رود جهان به شمار می رود. حدود ۴۸,۲۸۰ کیلومتر از آب آن قابل کشتی رانی است. رود آمازون از طریق دهانه۲ ای به پهنای ۸۰ کیلومتر، روی خط استوا۳ به اقیانوس اطلس می ریزد. بیش از ۵میلیون متر مربع از آبگیر آمازون را جنگل های بارانی۴ بکر تشکیل می دهند، که ۳۰ درصد از تمامی گونه های گیاهی و جانوری شناخته شدۀ جهان را در خود جا داده است. این مکان با میانگین بارش سالانۀ۲.۵۴ متر مرطوب ترین منطقۀ جهان است. سرچشمه های اصلی آمازون، یعنی مارانیون۵ و اوکایالی۶، از ارتفاعات آند۷، در مرکز پرو، سرچشمه۸ می گیرند و پس از پیوستن به هم، مسیری به طول حدود ۴هزار کیلومتر را به سمت شرق از شمال برزیل می پیمایند. کشتی های بزرگ اقیانوس پیما می توانند در ۱,۶۰۰ کیلومتر از رود آمازون تا بندر مانائوس۹ رفت وآمد کنند؛ این بندر از اواسط قرن ۱۹ برای صادرات کائوچو از جنگل های بارانی تأسیس شد. از این محل تا فرازآب رود، قایق های رودخانه ای می توانند تا ایکیتوس۱۰، در پرو، پیش روند. این مکان دورترین مسیر رودخانه ای جهان است که کشتی های دریاپیما می توانند از آن استفاده کنند. ریزابه های آمازون برای قایق های کوچک تر قابل کشتی رانی است، ولی وجود آبشارها و تنداب۱۱ ها، معمولاً نزدیک محل تلاقی ریزابه ها با رود اصلی، از حرکت بدون مانع در سراسر رود جلوگیری می کنند. آمازون از لفظ بومی آموسانا، به معنی نابودکنندۀ قایق ها، گرفته شده است. در ۱۶۳۹ پدرو تیشیرا۱۲ ۳هزار کیلومتر از آمازون را از پایین به بالا پیمود و سرزمین های شرق اکوادور۱۳ را به مالکیت پرتغال درآورد. اما پس از پیمان مادرید۱۴ (۱۷۵۰) مالکیت سیاسی این نواحی مشخص گردید. سرانجام در ۱۸۲۲، هم زمان با استقلال برزیل، ناحیۀ آمازون یکپارچه شد و رسمیت یافت.
رود آمازون
رود آمازون
رود آمازون
آمازون، رود (Amazon)
رود آمازون
(به پرتغالی و اسپانیایی ریو آمازوناس۱) دومین رود بزرگ جهان در امریکای جنوبی، به طول ۶,۵۱۶ کیلومتر. از لحاظ حجم آبی که تخلیه می کند، حدود ۹۵هزار متر مکعب در ثانیه؛ تعداد ریزابه های آن، بیش از ۵۰۰ ریزابه؛ و کل حوضۀ آبریز رود، ۷میلیون کیلومتر مربع ـ تقریباً نیمی از خاک امریکای جنوبی، بزرگ ترین رود جهان به شمار می رود. حدود ۴۸,۲۸۰ کیلومتر از آب آن قابل کشتی رانی است. رود آمازون از طریق دهانه۲ ای به پهنای ۸۰ کیلومتر، روی خط استوا۳ به اقیانوس اطلس می ریزد. بیش از ۵میلیون متر مربع از آبگیر آمازون را جنگل های بارانی۴ بکر تشکیل می دهند، که ۳۰ درصد از تمامی گونه های گیاهی و جانوری شناخته شدۀ جهان را در خود جا داده است. این مکان با میانگین بارش سالانۀ۲.۵۴ متر مرطوب ترین منطقۀ جهان است. سرچشمه های اصلی آمازون، یعنی مارانیون۵ و اوکایالی۶، از ارتفاعات آند۷، در مرکز پرو، سرچشمه۸ می گیرند و پس از پیوستن به هم، مسیری به طول حدود ۴هزار کیلومتر را به سمت شرق از شمال برزیل می پیمایند. کشتی های بزرگ اقیانوس پیما می توانند در ۱,۶۰۰ کیلومتر از رود آمازون تا بندر مانائوس۹ رفت وآمد کنند؛ این بندر از اواسط قرن ۱۹ برای صادرات کائوچو از جنگل های بارانی تأسیس شد. از این محل تا فرازآب رود، قایق های رودخانه ای می توانند تا ایکیتوس۱۰، در پرو، پیش روند. این مکان دورترین مسیر رودخانه ای جهان است که کشتی های دریاپیما می توانند از آن استفاده کنند. ریزابه های آمازون برای قایق های کوچک تر قابل کشتی رانی است، ولی وجود آبشارها و تنداب۱۱ ها، معمولاً نزدیک محل تلاقی ریزابه ها با رود اصلی، از حرکت بدون مانع در سراسر رود جلوگیری می کنند. آمازون از لفظ بومی آموسانا، به معنی نابودکنندۀ قایق ها، گرفته شده است. در ۱۶۳۹ پدرو تیشیرا۱۲ ۳هزار کیلومتر از آمازون را از پایین به بالا پیمود و سرزمین های شرق اکوادور۱۳ را به مالکیت پرتغال درآورد. اما پس از پیمان مادرید۱۴ (۱۷۵۰) مالکیت سیاسی این نواحی مشخص گردید. سرانجام در ۱۸۲۲، هم زمان با استقلال برزیل، ناحیۀ آمازون یکپارچه شد و رسمیت یافت.
wikijoo: آمازون،_رود