[ویکی فقه] اماره معتبر، طریق ظنی دارای دلیل اعتبار از سوی شارع است.
اماره معتبر، مقابل اماره غیر معتبر بوده و به اماره ای گفته می شود که دلیل قطعی بر حجیت و اعتبار آن از جانب شرع اقامه شده است؛ مانند: خبر واحد ثقه، و ظواهر کتاب و سنت.
توضیح اماره معتبر
اماره، هر چند دلیل ظنی است، اما چون ظن، حجیت ذاتی ندارد و «کل ما بالعرض لا بد ان ینتهی الی ما بالذات؛ هر چیزی که حجیت آن ذاتی نیست، باید برای حجت شدن، بر چیزی تکیه کند که حجیت آن ذاتی است» پس باید دلیلی قطعی بر حجیت آن اقامه شود، زیرا حجیت قطع، ذاتی آن است. بنابراین، هر جا که با دلیل قطعی اثبات شود که شارع از روی تعبد، اماره خاصی را حجت قرار داده است، به آن اماره، «اماره معتبر» می گویند. به همین علت، اصولیون، اماره معتبر (ظن خاص) را طریق علمی می نامند، زیرا هر چند خود افاده علم نمی کند، اما منسوب به علم بوده و پشتوانه علمی دارد.
نکته
بنا بر نظر مشهور، اماره معتبر، جانشین قطع طریقی می شود، اما جانشین قطع موضوعی نمی شود.
اماره معتبر، مقابل اماره غیر معتبر بوده و به اماره ای گفته می شود که دلیل قطعی بر حجیت و اعتبار آن از جانب شرع اقامه شده است؛ مانند: خبر واحد ثقه، و ظواهر کتاب و سنت.
توضیح اماره معتبر
اماره، هر چند دلیل ظنی است، اما چون ظن، حجیت ذاتی ندارد و «کل ما بالعرض لا بد ان ینتهی الی ما بالذات؛ هر چیزی که حجیت آن ذاتی نیست، باید برای حجت شدن، بر چیزی تکیه کند که حجیت آن ذاتی است» پس باید دلیلی قطعی بر حجیت آن اقامه شود، زیرا حجیت قطع، ذاتی آن است. بنابراین، هر جا که با دلیل قطعی اثبات شود که شارع از روی تعبد، اماره خاصی را حجت قرار داده است، به آن اماره، «اماره معتبر» می گویند. به همین علت، اصولیون، اماره معتبر (ظن خاص) را طریق علمی می نامند، زیرا هر چند خود افاده علم نمی کند، اما منسوب به علم بوده و پشتوانه علمی دارد.
نکته
بنا بر نظر مشهور، اماره معتبر، جانشین قطع طریقی می شود، اما جانشین قطع موضوعی نمی شود.
wikifeqh: ظنون_معتبر