ام ورقه
لغت نامه دهخدا
فرهنگ فارسی
پیشنهاد کاربران
ام ورقه بنت عبدالله بن حارث ( عربی: أم ورقة بنت عبدالله بن الحارث ) یکی از صحابیات پیامبر اسلام، محمد بود. او از حافظان تمام قرآن بود و روایاتی را نیز نقل کرده است. در منابعی از خیالی بودن شخصیت ام ورقه یاد شده است و آن را ساخته ذهن ولید بن عبدالله عنوان کرده اند. از وی به عنوان تنها زن انصاری یاد کرده اند که حافظ قران بوده است.
... [مشاهده متن کامل]
نسب او را چنین گزارش کرده اند: «ام ورقه بنت عبدالله بن حارث بن عویمر بن نوفل انصاری»
در روایتی آمده است که چون ام ورقه عهد کرده بود کنیز و غلامی که دارد را بعد از مرگش آزاد کنند، و به علت آنکه عمر او به درازا انجامید، این دو کنیز و غلام توطئه کردند و ام ورقه را به قتل رساندند و گریختند. در نوع قتل او آورده اند که او را با پارچه ای خفه کردند. پس از گریختن قاتلان و رسیدن خبر قتل ام ورقه به عمر بن خطاب - خلیفه وقت - با تاکید بر اینکه ام ورقه مورد توجه محمد بود، دستور تعقیب قاتلان را صادر کرد و در خطابه ای، مردم را از پناه دادن به آنها منع کرد. کمی بعد، قاتلان دستگیر شدند و به دستور عمر، به صلیب کشیده شدند تا کشته شوند. به گزارش منابع، این دو از اولین به صلیب کشیده شدگان در اسلام بودند.
بر اساس طبقه بندی آلبانی از دانشمندان حدیثی اهل سنت، احادیث او در درجه حسن درجه بندی می شود. اهمیت او در یکی از روایاتی است که اهل سنت در جواز امامت زنان در نماز جماعت استناد می کنند. بر اساس روایتی که به او منسوب است، برخی از دانشمندان سنی به جواز امامت زنان در نماز برای زنان و حتی به عقیده برخی دیگر از فقهای اسلامی در شرایطی خاص، جماعت مختلط را نیز عهده دار بشوند که نظر اندکی از جماعت حنبلی مذهب است. در متن این روایت آمده است که ام ورقه اجازه دارد برای اهل خانه خود امامت جماعت کند. این روایت در منابعی چون سنن ابی داود، صحیح ابن خزیمه و سنن کبری گزارش شده است. آنچه از این روایت به طور قطعی ثابت می شود، یکی از پیش نمازان بودن ام ورقه در تاریخ اسلام است. به گزارش حدیثی که در السنن الکبری گزارش شده است، ام ورقه برای خود موذنی در منزل داشت. تمام منابع سنی جز ابوبکر بن ابی شیبه در المصنف و دارقطنی، پس از گزارش روایات مربوط به ام ورقه، از مساله فقهی جواز امامت سخن به میان آورده اند؛ با این تفاوت که برخی تاریخ او را نیز گزارش کرده اند و برخی تنها به مساله فقهی موجود در حدیث استناد کرده اند. این روایت در مجامع روایی مورد انتقادهایی نیز قرار گرفته است و برخی از منابع شیعی چون تهذیب الاحکام، تهذیب الکمال و خلاصة التهذیب به مساله تشتت در سند این روایت پرداخته اند و در اعتبار آن تشکیک کرده اند.
... [مشاهده متن کامل]
نسب او را چنین گزارش کرده اند: «ام ورقه بنت عبدالله بن حارث بن عویمر بن نوفل انصاری»
در روایتی آمده است که چون ام ورقه عهد کرده بود کنیز و غلامی که دارد را بعد از مرگش آزاد کنند، و به علت آنکه عمر او به درازا انجامید، این دو کنیز و غلام توطئه کردند و ام ورقه را به قتل رساندند و گریختند. در نوع قتل او آورده اند که او را با پارچه ای خفه کردند. پس از گریختن قاتلان و رسیدن خبر قتل ام ورقه به عمر بن خطاب - خلیفه وقت - با تاکید بر اینکه ام ورقه مورد توجه محمد بود، دستور تعقیب قاتلان را صادر کرد و در خطابه ای، مردم را از پناه دادن به آنها منع کرد. کمی بعد، قاتلان دستگیر شدند و به دستور عمر، به صلیب کشیده شدند تا کشته شوند. به گزارش منابع، این دو از اولین به صلیب کشیده شدگان در اسلام بودند.
بر اساس طبقه بندی آلبانی از دانشمندان حدیثی اهل سنت، احادیث او در درجه حسن درجه بندی می شود. اهمیت او در یکی از روایاتی است که اهل سنت در جواز امامت زنان در نماز جماعت استناد می کنند. بر اساس روایتی که به او منسوب است، برخی از دانشمندان سنی به جواز امامت زنان در نماز برای زنان و حتی به عقیده برخی دیگر از فقهای اسلامی در شرایطی خاص، جماعت مختلط را نیز عهده دار بشوند که نظر اندکی از جماعت حنبلی مذهب است. در متن این روایت آمده است که ام ورقه اجازه دارد برای اهل خانه خود امامت جماعت کند. این روایت در منابعی چون سنن ابی داود، صحیح ابن خزیمه و سنن کبری گزارش شده است. آنچه از این روایت به طور قطعی ثابت می شود، یکی از پیش نمازان بودن ام ورقه در تاریخ اسلام است. به گزارش حدیثی که در السنن الکبری گزارش شده است، ام ورقه برای خود موذنی در منزل داشت. تمام منابع سنی جز ابوبکر بن ابی شیبه در المصنف و دارقطنی، پس از گزارش روایات مربوط به ام ورقه، از مساله فقهی جواز امامت سخن به میان آورده اند؛ با این تفاوت که برخی تاریخ او را نیز گزارش کرده اند و برخی تنها به مساله فقهی موجود در حدیث استناد کرده اند. این روایت در مجامع روایی مورد انتقادهایی نیز قرار گرفته است و برخی از منابع شیعی چون تهذیب الاحکام، تهذیب الکمال و خلاصة التهذیب به مساله تشتت در سند این روایت پرداخته اند و در اعتبار آن تشکیک کرده اند.
