ام دی ۵۰۰

ام دی ۵۰۰ ( به انگلیسی: MD Helicopters MD 500 ) یک سری از بالگردهای چندمنظورهٔ غیرنظامی و سبُک ساخت ایالات متحده آمریکاست. این بالگرد درواقع مدل غیرنظامی از بالگرد هیوز اواچ - ۶ کایوس است و در آغاز برای مصارف غیرنظامی با نام هیوز ۳۶۹ و هیوز ۵۰۰ تولید شد و پس از اینکه شرکت هیوز بوسیلهٔ مک دانل داگلاس خریده شد، نام آن به ام دی ۵۰۰ تغییر یافت و عبارت ام دی نیز مخفف «مک دانل داگلاس» است. سری ام دی ۵۰۰ شامل بالگردهایی با مدل های گوناگون است که تا سال ۲۰۲۰ میلادی، تنها سه مدل از خانواده ۵۰۰ با نام های 500E و 520N و 530F در خط تولید شرکت ام دی هستند. البته با ارتقاء و افزودن امکانات بیشتر به خانواده ام دی - ۵۰۰ بالگردهای دیگری همانند بوئینگ ای اچ - ۶ ( پهپاد ) ، ام اچ۶ پرنده کوچک ( عملیات ویژه ) و دینفدر ( پشتیبانی زمینی ) برای کاربردهای دیگر نیز ساخته شده اند.
ایدهٔ ساخت بالگرد ام دی ۵۰۰ از دهه ۵۰ میلادی آغاز شد. پس از اینکه نیروی زمینی آمریکا درخواست یک بالگرد شناسایی سبک وزن را به پنتاگون ارائه کرد، حکومت فدرال ایالات متحده آمریکا تسهیلات مالی پژوهش و آزمایش را برای چند شرکت برتر در زمینهٔ بالگردسازی تهیه نمود. شرکتهایی همانند بل، هیوز، فیرچایلد و هیلر از برترین های این مناقصه بودند و سه گزینه با نام های هیوز ۳۶۹، بل وای اواچ - ۴ و فیرچایلد - هیلر اف اچ۱۱۰۰ از گزینه های پیشنهاد شده به نیروی زمینی آمریکا بودند. هیوز ۳۶۹ بر رقبای خود چیره شد و پس از یک دهه ارتقاء با نام «کایوس» در سال ۱۹۶۳ نخستین پرواز خود را انجام داد. به دلیل نیاز بخشهای غیرنظامی به چنین بالگرد کاربردی و کوچکی، شرکت هیوز مدل غیرنظامی آن را نیز با نام «هیوز ۵۰۰» ساخت که امروزه ام دی ۵۰۰ نامیده می شود. [ ۳]
ام دی ۵۰۰ دارای ویژگی هایی همانند اسکیدهای ضربه گیر با میلهٔ استرات بار، [ ۴] یک دستگاه موتور در پشت کابین عقب، باتری در دماغهٔ بالگرد و باک سوخت در زیر کابین سرنشینان است. بالگرد ام دی ۵۰۰ دارای یک ملخ با قطر کم و دم کوتاه است و اگزوز آن در زیر دُم نصب شده است که درمجموع موجب شده که چابکی بالگرد افزایش یابد در هنگام وزش بادهای شدید و طوفان، در مسیر جریان باد دریفت نکند و از مسیر خود منحرف نشود و به دلیل حجم پایین بالگرد، مقاومت زیادی در برابر انحراف از مسیر داشته باشد. [ ۵]
حتی قبل از تولید «کایوس»، شرکت هیوز به مشتریان غیرنظامی وعدهٔ فروش یک بالگرد ارزان و مطمئن را داده بود که قرار بود با نام هیوز ۵۰۰ به بازار عرضه شود. یک مدل ترابری غیرنظامی با نام هیوز ۵۰۰ - یو[ ۶] طراحی شد که چندی بعد با نام هیوز ۵۰۰ - سی معرفی گشت. مدل ۵۰۰ - دی در سال ۱۹۷۶ برترین نوع از خانوادهٔ هیوز ۵۰۰ بود و با موتوری قوی تر، دُم تی شکل و ملخ ۵ تیغه به بازار عرضه شد که ملخ ۴ تیغه نیز بعنوان آپشن وجود داشت. سپس با ۵۰۰ - ای[ ۷] در سال ۱۹۸۲ جایگزین شد و مدل E دارای یک دماغهٔ نوک تیز با بهبودهای بسیاری در بخش کابین بود و فضای پاها و سر برای سرنشینان افزایش یافت. پس از آن مدل ۵۰۰ - اف[ ۸] ارائه شد که نیرومندتر از مدل قبل بود و توانایی کارکرد در شرایط سخت و گرما و ارتفاع را داشت. [ ۵]