الیاقوت فی علم الکلام

[ویکی نور] «الیاقوت فی علم کتاب»، تألیف ابراهیم بن نوبخت یکی از قدیمی ترین و مشهورترین کتب کلامی شیعه، به حساب می آید. علامۀ حلی در کتاب انوار الملکوت در توصیف این کتاب می گوید: «و قد صنف شیخنا الاقدم و امامنا الاعظم، ابواسحق ابراهیم بن نوبخت قدس الله روحه الزکیه و نفسه العلمیة مختصرا سماه الیاقوت، قد احتوی من المسائل علی اشرفها و اعلاها و من المباحث علی اجلها و اسناها الا انه صغیر الحجم کثیر العلم مستصعب علی الفهم فی غایة الایجاز و الاختصار بحیث یعجز عن تفهمه اکثر النظار». این کتاب از جهات مختلفی مورد توجه متکلمین قرار گرفته است و از آنجا که مؤلف آن در نیمۀ اول قرن چهارم می زیسته، از حیث قدمت نیز دارای ارزش فراوانی است. از این رو علمای متعددی؛ مانند ابن ابی الحدید، علامۀ حلی و سید عمید الدین اعرجی به شرح این کتاب پرداخته اند. علامه اقبال آشتیانی قائل است این کتاب در سال 340ق تألیف شده است.
مطالب این کتاب را می توان در 8 فصل منظم نمود که عبارتند از:
یکی از دلیل هایش تصریح تورات و انجیل بر امامت حضرت امیر (ع) است: و لأن التوراة و الانجیل مصرحان بامامته فی مواضع نقلها اصحابنا کثیرة.
گرچه از این کتاب نسخه های خطی متعددی در کتابخانه ها موجود است؛ ولی تا سال 1413ق به چاپ نرسیده بود. این کتاب برای اولین بار در سال 1413ق توسط کتابخانۀ آیت الله مرعشی نجفی در قم با تحقیق آقای علی اکبر ضیائی منتشر شد.
این نسخه که در برنامه هم از آن استفاده شده، مشتمل است بر مقدمه ای دربارۀ مؤلف و کتاب، فهرست مطالب و فهرست مصادر عربی و اروپایی.